De SDG's en duurzaam beleid in gemeenten gaan hand in hand

In aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen riep SDG Nederland mensen op te stemmen voor een duurzaam coalitieakkoord waarbij de Sustainable Development Goals (SDG’s) centraal staan. De doelen van de VN vormen een overkoepelend kompas voor uitdagingen als armoede, kansenongelijkheid in het onderwijs en de klimaatcrisis. Juist voor lokale politici kunnen de SDG’s van grote waarde zijn. Zij kunnen de duurzame ontwikkelingsdoelen gebruiken om een politiek vraagstuk vanuit verschillende perspectieven te bekijken, zegt wethouder Thomas Walder van de gemeente Deventer. Deventer omarmde de Sustainable Development Goals in 2016 en werd in 2020 uitgeroepen tot ‘meest inspirerende Global Goals-gemeente’.

Moet die extra brug over de IJssel er komen, of dat zebrapad om de hoek bij het park? En is het een goed idee om een voetbalstadion van een stadswijk naar een buitenwijk te verplaatsen? Het zijn voorbeelden van vragen waar de gemeente Deventer mee te maken krijgt. Om een goed afgewogen besluit te nemen, kan de gemeente beleidsnota’s raadplegen. In zo’n nota wordt door een ambtenaar geadviseerd over een te nemen beslissing. Maar beleidsnota’s geven niet altijd een even helder antwoord, weet Thomas Walder, wethouder economie en internationaal beleid van de gemeente Deventer. ‘Hoe kleiner de beslissing, hoe duidelijker de afwegingscriteria’, legt de wethouder uit. ‘Maar hoe groter en hoe belangrijker de beslissing, hoe vager de criteria worden.’ In zulke situaties kunnen de SDG’s volgens de wethouder richting geven.

SDG's als routekaart voor beleid

Voor een aantal beleidsnota’s heeft Deventer de 17 Sustainable Development Goals gebruikt als leidraad. En dat werkt goed, vindt Walder. De SDG’s vormen een concrete routekaart, met duidelijke meetpunten. Ze helpen vraagstukken in samenhang aan te pakken, waardoor je bijvoorbeeld armoedebestrijding en de energietransitie niet los van elkaar ziet.

Wat levert dit in de praktijk op? ‘In ieder geval bewustzijn bij de gemeenteraad en bij de ambtelijke organisatie’, antwoordt Walder. ‘Je dwingt mensen om breder te kijken naar wat de impact van hun werk is op andere terreinen. Wanneer je bijvoorbeeld een weg aanlegt, doe je dat misschien vanuit het idee om verkeersopstoppingen te voorkomen. Maar ben je ook bezig met de vraag of je de auto meer of minder aantrekkelijk maakt ten opzichte van het openbaar vervoer? En dat je er landgebruik voor nodig hebt? Een beleidsnota op basis van de SDG’s stimuleert om breed te denken.'

Bedrijven belonen die koploper zijn

SDG’s die de gemeente bijvoorbeeld richting kunnen geven zijn thema’s als armoedebestrijding en een gezond en schoon leefmilieu. Maar ook doel 17 is heel belangrijk, vindt Walder: ‘Dat gaat over samenwerkingsverbanden, dat je elkaar opzoekt. Dat is volgens mij heel belangrijk in het kader van de SDG’s: elkaar inspireren en activeren.’

Tussen de overheid en het bedrijfsleven is zo’n wisselwerking enorm waardevol, weet Walder. De wethouder vertelt over VDR Bouwgroep, een bedrijf dat vooruitloopt op het gebied van circulair bouwen. Het bouwbedrijf won in 2020 de Global Goals Award voor ondernemer van het jaar op een evenement voor Deventer Ondernemers. ‘Vanwege die prijs zijn we bij VDR op werkbezoek gegaan’, herinnert Walder zich. ‘Zij vertelden ons toen dat ze het lastig vonden dat ze technisch gezien alles in huis hadden om circulair te bouwen, maar dat opdrachtgevers afhaakten wanneer ze hoorden dat hun prijs zo’n acht procent hoger lag. Aan de hand van dat pleidooi hebben wij als gemeente besloten dat we van het nieuwe bedrijventerrein in Deventer het eerste circulaire bedrijventerrein van Nederland maken. We zeggen: als je niet circulair gaat bouwen, mag je geen grond kopen. Zo belonen we bedrijven die koploper zijn op het gebied van circulariteit.’

Belangrijk is volgens de wethouder ook dat deze koplopers goed zichtbaar zijn. Het organiseren van een prijsuitreiking kan hier bijvoorbeeld bij helpen. ‘Zo’n award wordt uitgereikt voor een zaal van vijfhonderd Deventer ondernemers die allemaal krijgen uitgelegd wat de Global Goals zijn’, aldus Walder. ‘Zo bereik je dat mensen denken: ja, ik wil hier ook wat mee.’

Kom in actie: ‘onderzoek hoe je verantwoordelijkheid kunt nemen’

Gemeenten die zich nog niet zo uitgebreid met de SDG’s bezighouden zouden er volgens Walder goed aan doen zich erin te verdiepen. Voor collega-politici heeft hij een helder advies: ‘Zorg dat je dit momentum gebruik: om gesprekken te organiseren en ook om te onderzoeken hoe jij je verhoudt tot de doelen en hoe je verantwoordelijkheid kunt nemen.’

Of de SDG’s ook terugkomen in de verkiezingen van Deventer? ‘In individuele verkiezingsprogramma’s weinig, voor zover ik heb gezien’, antwoordt de wethouder. Wel heeft hij vlak voor de verkiezingen een informatiesessie over de SDG’s gehouden voor de gemeenteraad. Walder: ‘Daarbij heb ik de raad geprobeerd bewust te maken van de meerwaarde van de SDG’s. Mijn boodschap was: zorg dat die doelen in het coalitieakkoord komen en dat we ze gaan erkennen als leidraad voor het nemen van goede, gewogen besluiten. En ga ook als gemeenteraad kijken wat je ermee wilt. Ik zou het ontzettend leuk vinden als gemeenteraadsleden een SDG uitzoeken om daar een soort ambassadeur van te worden. Om juist die verbanden te leggen waar je misschien niet gelijk over nadenkt – en ons en de ambtelijke organisaties daar scherp op te houden.’