Onderwijs van goede kwaliteit voor iedereen, en het liefst een leven lang. Dat is waar SDG4 om draait. Het is ‘het fundament voor duurzame ontwikkeling’, aldus de Verenigde Naties.
Niet alleen geeft goed kwaliteitsonderwijs een positieve impuls aan het leven van een individu en haar of zijn omgeving, het geeft mensen ook de instrumenten om antwoorden te formuleren op de grote uitdagingen waarmee we kampen in de wereld. Bovendien is het onmisbaar bij het behalen van veel ándere SDGs. Denk maar aan SDG5 gendergelijkheid.
Waar staan we wereldwijd?
Gelukkig gaat inmiddels het overgrote deel van de kinderen wereldwijd naar de basisschool. De inzet in de afgelopen decennia om ook meisjes de basisschool in te krijgen, heeft zijn vruchten afgeworpen. Maar er valt nog veel te winnen: een op de vijf kinderen tussen de 6 en 17 jaar gaat niet naar school, en 617 miljoen kinderen hebben niet de basisvaardigheden voor lezen en rekenen. Verder ligt het percentage – met name meisjes – dat na de basisschool naar het voortgezet onderwijs gaat veel lager.
SDG4 focust met name daarop: in 2030 moeten jongens én meisjes wereldwijd de kans hebben ook hun middelbareschooldiploma te halen, en moet iedereen ook daarna verder kunnen leren. Inhoudelijk moet het onderwijs beter. Zoals het Centraal Bureau voor de Statistiek formuleert: ‘Goed onderwijs en de mogelijkheid om een leven lang te leren voor iedereen gaat verder dan schoolregistratie: het kijkt ook naar niveaus van bepaalde vaardigheden, de beschikbaarheid van goed opgeleide docenten en geschikte schoolfaciliteiten, en ongelijkheid in schoolresultaten.’
Hoe staat Nederland ervoor?
In Nederland kan vrijwel ieder kind naar school en staken relatief weinig mensen hun opleiding voordat ze hem afgerond hebben: 7,4 procent in 2018. Maar dat we kampen met serieuze problemen, zoals het groeiende lerarentekort en daarmee een hoge werkdruk voor leraren, grotere klassen en lesuitval, is helder. PISA-resultaten (OECD, 2018) laten bovendien zien dat de leesprestaties van Nederlandse leerlingen (15 jaar) achteruit zijn gegaan.
Hoe gaan wij het doel halen?
Er staat ons wat te doen. Het Ministerie van OCW poogt een positieve impuls voor het onderwijs – van voorschools onderwijs tot ‘een leven lang leren’ – te geven met zogenoemde kwaliteitsafspraken, en stelt de aanpak van het lerarentekort als topprioriteit te zien. Ook bedrijfsleven, ngo’s en andere sectoren kunnen hun bijdrage leveren aan SDG4, niet alleen door hun werknemers de kans te geven zich verder te ontwikkelingen maar – bijvoorbeeld – door kinderen en jongeren te leren over thema’s als burgerschap, duurzame ontwikkeling en gendergelijkheid.