Circulaire kledingindustrie: van mooie voorbeelden naar mainstream

De Nederlandse kleding- en textielindustrie staat voor een grote uitdaging. In lijn met de Transitieagenda Consumptiegoederen van de overheid, moet zij in 2050 circulair zijn. Wie de sector een beetje kent, weet dat er tal van circulaire initiatieven zijn. Maar deze zijn veelal kleinschalig en worden door de sector nog nauwelijks breed geadopteerd. Het is daarom tijd voor de volgende stap: van mooie voorbeelden naar mainstream. Kortom, in de toekomst moet ook jouw spijkerbroek van gerecycled denim zijn.

Er moet nog heel wat gebeuren willen we de ambitieuze doelstelling van de overheid, een volledig circulaire economie in 2050, halen. Om de circulaire ontwikkelingen in de Nederlandse kleding- en textielindustrie te versnellen, is vorig jaar mei Dutch Circular Textile Valley (DCTV) gelanceerd. Fashion for Good, Circle Economy, ABN Amro, MVO Nederland, Het Groene Brein en Modint vormen het team achter dit initiatief.

Een jaar na de lancering van DCTV spreken we met Peter Koppert. Hij is betrokken bij DCTV namens modebrancheorganisatie Modint. ‘Toen we een jaar geleden met de DCTV startten, was het circulaire modelandschap in Nederland erg fragmentarisch. In verschillende regio’s zagen we mooie projecten, maar er was weinig structurele samenwerking. Dat was geen onwil, maar door de alledaagse drukte kreeg men dat niet van de grond.’

Vier regionale hubs, elk met een eigen expertise

Het afgelopen jaar heeft de DCTV daarom veel energie gestoken in het clusteren van deze projecten in vier regionale hubs, elk met een eigen expertise: vezel-recyclingtechniek in Twente, circulair design en materialen in Arnhem en Wageningen, brand en business development in Amsterdam, en bedrijfskleding in Tilburg. ‘We hebben vol ingezet op het creëren van structurele samenwerking en het delen van kennis. Het heeft wat langer geduurd dan gehoopt, maar we zien daar nu de resultaten van. De hubs zijn sterker georganiseerd, waardoor hun slagkracht groter is.

Een concreet voorbeeld is het plan voor een makers space: een samenwerking van gemeente Tilburg en Midden-Brabantse partijen met het Textielmuseum in Tilburg. Hier zullen verschillende partijen aan circulaire mode-initiatieven gaan werken. Het idee is dat door verschillende partijen samen te brengen, er kruisbestuiving en kennisdeling ontstaat.

Business as usual belemmert innovatie

Sinds enkele maanden begeleidt de DCTV vier circulaire mode- en textielinitiatieven. Deze initiatieven krijgen toegang tot expertise, marktpartijen en investeerders. ‘We proberen Lena the fashion library, waar je je dagelijkse kleding leent en niet koopt, te verbinden aan modemerken. Dit blijkt lastiger dan verwacht’, vertelt Koppert. ‘Door de strakke modeagenda hebben kledingmerken nauwelijks ruimte om circulaire innovaties door te voeren. Iedereen wil wel, maar in de praktijk moeten ze gewoon de volgende collectie opleveren.’

Modemerken die wel al stappen maken op het gebied van circulair ontwerp en productie, gebruiken volgens Koppert meestal gerecyclede stoffen of reststoffen uit de industrie. Dat is de meest toegankelijke eerste stap. De schaalgrootte hiervan is echter nog beperkt. De recyclingtechniek bijvoorbeeld, is nog niet zover dat stoffen gemakkelijk kunnen worden gerecycled tot nieuw, hoogwaardig textiel.

De Nederlandse startup SaXcell laat zien dat er toch al veel mogelijk is op het gebied van recycling van kleding. Zij maken een nieuwe textielvezel van chemisch gerecycled katoenafval, kleding en huishoudtextiel. De DCTV heeft hen afgelopen jaar ondersteund bij het vinden van investeerders. ‘Wat we van SaXcell hebben geleerd, is dat er te weinig innovatiekapitaal in Nederland beschikbaar is. Uiteindelijk heeft een buitenlands investeringsconsortium in SaXcell geïnvesteerd.’ Toch zijn er ook kansen. De Nederlandse overheid heeft onlangs de ‘Subsidie Circulaire ketenprojecten’ ingesteld. Volgens Koppert een subsidie waar circulaire modebedrijven goed gebruik van kunnen maken.

Slechte kwaliteit kleding bottle neck voor circulaire keten

Een ander onderwerp, waar we in de publiciteit weliswaar minder over horen, is de stap vóór recycling. Dit is het sorteerproces van afgedankt textiel. Gedegen sortering is een voorwaarde voor hoogwaardig recyclen van textiel tot nieuwe kleding. Zo werkte de DCTV het afgelopen jaar met het Fibersort-project. Koppert: ‘Binnen dit project is met meerdere partners gewerkt aan een machine die grote volumes kleding kan sorteren op vezelsoort, vezelstructuur en kleur.’ De Fibersort-machine, die in Zaandam staat, is daarom van enorme waarde als Nederland in 2050 een circulaire textiel- en kledingindustrie wil hebben.

Schaalvergroting noodzakelijk

Al met al lijkt dé uitdaging voor een circulaire kledingindustrie schaalvergroting te zijn. ‘Eigenlijk is de Nederlandse circulaire mode-industrie er al’, zegt Koppert. ‘Op kleine schaal wordt het al gedaan door bedrijven als Mud Jeans. Het gaat erom dat ook grote modebedrijven meegaan en overgaan op de mogelijkheden die er al zijn. Zo kan de circulaire modeketen aangezwengeld worden.’

‘Laten we daarnaast bedrijfskleding niet vergeten’, aldus Koppert. Nederland is een van de grootste inkopers van werkkleding in Europa. De overheid is daarbinnen een belangrijke speler, denk aan kleding voor defensie en politie. ‘Als we de doelstelling van 2050 willen halen, dient de overheid het goede voorbeeld te geven.’ Gelukkig zijn de eerste stappen hierin al gezet. Rob van Arnhem, categoriemanager bedrijfskleding Rijk, vertelde eerder op Duurzaamheid.nl hoe het inkoopbeleid voor kleding voor defensie drastisch is veranderd.

Beweging in de goede richting, ondanks corona

Dat er nog flink wat stappen moeten worden gezet richting een circulaire Nederlandse kleding- en textielindustrie, is duidelijk. En we kunnen er niet omheen: door de coronacrisis zijn deze uitdagingen alleen nog maar groter geworden. Het virus heeft enorme impact op de sector en binnen de DCTV staan nu twee projecten tijdelijk on hold: Lena the fashion library en de Denim Deal.

‘Met de Denim Deal willen we met jeansproducenten voorjaar/zomer 2021 een jeanslijn op de markt brengen met twintig procent gerecyclede content. We dekken dan vijf procent van de Nederlandse jeansmarkt en kunnen de jeansrecycling dan echt structureel organiseren met inzamelaars, merken, recyclers en buitenlandse denimproducenten. Als dat lukt, gaan we richting schaalvergroting.’

Volgens Koppert kan er dan met vijf tot tien jaar een dynamiek ontstaan waarbij de markt zichzelf ontwikkelt op gebied van circulariteit. ‘Dat is waar we naartoe willen en hiervoor zijn de eerste stappen gezet: het professionaliseren van circulaire businessmodellen en technologische innovaties is in volle gang.’ Er is nog een lange weg te gaan, maar we bewegen zeker de goede kant op.