Thiëmo Heilbron: ‘Duurzaamheid gaat óók altijd over mensen’

Wie zijn die mensen, die Nederland met hun aanstekelijke drive, innovatieve oplossingen, diepgaande kennis en/of ondernemersgeest verder verduurzamen? Duurzaamheid.nl zet deze helden, verbonden aan ons platform, graag in the picture. Elke maand kun je nader kennismaken met een van hen. Deze keer Thiëmo Heilbron die liefst alle kinderen van Nederland laat kennismaken met duurzaam ondernemerschap. Ongeacht de wijk waarin ze opgroeien, hun achtergrond of de manier waarop ze leren.

Zijn liefde voor de natuur is van jongs af aan groot – hij studeerde af als bioloog en ecoloog. Hij merkte dat de ‘groene’ beweging vaak voorbestemd is voor een kleine groep mensen en er weinig oog is voor de sociale kant. Zo gaan we de wereld niet verduurzamen, meent Heilbron. Met Fawaka Nederland brengt hij groen en sociaal samen voor iedereen. Onder andere met de Fawaka Ondernemersschool waarin kinderen kennis maken met duurzaam en sociaal ondernemen. Heilbron steekt zijn energie niet in het overtuigen van de gevestigde orde maar in het opleiden en versterken van de volgende.

Wat is het grootste misverstand over duurzaamheid?

‘Dat duurzaamheid alleen gaat over de groene kant, over klimaat en ecologie. Ik denk dat je de groene kant niet los kunt zien van de menskant. Duurzaamheid gaat óók altijd over mensen. Als bioloog en ecoloog leerde ik over ecosystemen en de interacties tussen soorten en hun omgeving. Vanuit die visie is de mens ook een soort die in relatie staat met zijn omgeving.’

‘Het is ook een misverstand wat die menskant inhoudt. Dat het niet alleen om issues ver weg gaat, maar ook in Nederland. We denken bij sociaal snel aan fairtrade. Daar is het sociale aspect wel belangrijk, maar speelt het zich vooral ergens anders op de wereld af. Het gaat dan over eerlijke kansen, zorgen dat kinderen naar school kunnen, eerlijke waardering. Maar als het gaat over de sociale kant van duurzaamheid hier in Nederland, wordt dat minder herkend.’

‘Dit gebrek aan kennis en begrip zorgt ervoor dat er in Nederland een heel beperkte groep is die zich actief met duurzaamheid bezighoudt. Duurzaamheid is nog teveel een privilege. Omdat je allerlei kansen hebt gehad, kún je je met duurzaamheid bezighouden. Maar als we die duurzame transitie willen maken, dan is iedereen nodig. Burgers, organisaties, bedrijfsleven, politiek. Het moet breed maatschappelijk gedragen zijn. Dat mechanisme wil ik doorbreken. Vandaar het platform Fawaka Nederland, dat begon met een interviewreeks waarin we duurzame rolmodellen van alle opleidingsniveaus en achtergronden in het zonnetje zetten. Uit het platform is later ook de Ondernemersschool voor kinderen ontstaan.’

Welke bijdrage wil jij leveren aan een duurzaam Nederland?

‘Door vooral met de jonge generatie aan de slag te gaan met deze onderwerpen. Ik ondervond veel weerstand en weinig urgentie en visie bij mijn generatie en de generaties boven mij. Daar wilde ik niet te veel energie in stoppen. Kinderen zijn de toekomst en uiteindelijk zullen zij onze rotzooi moeten oplossen, ermee leven en zich weerbaar maken. Op die groep ben ik me gaan richten met de Fawaka Ondernemersschool. In het programma komt het groene en het sociale op verschillende manieren terug. We werken aan ondernemersvaardigheden: zelfvertrouwen, ambitie, samenwerken, oplossingsgericht denken. En dat koppelen we aan de duurzame ambitie naar mens en milieu. Die combinatie zoeken we altijd op. Dit doen we inclusief. Een hele hippe term, tegenwoordig, maar het gaat er binnen Fawaka om dat we juist ook de kinderen bereiken die in wijken opgroeien waar je normaal niet zo snel in contact komt met innovatie- of duurzaamheidsprogramma’s.’

‘We zorgen er ook altijd voor dat we diversiteit laten zien. Een mooi voorbeeld: voor een groep die werkte aan de opdracht om een duurzaam chocolademerk op te zetten, kwam er een bankier van Triodos langs. De kinderen moesten een pitch houden voor deze bankier. Toen de bankier de klas binnenkwam, vroeg een groepje meiden: “Bent u de bankier? Dat kan niet, u bent een vrouw!” Daaruit ontstaat een gesprek. Door zo’n ontmoeting is het perspectief van die meiden heel duidelijk verbreed: bankier, dat zou ik ook kunnen zijn. Juist die herkenbaarheid is heel belangrijk. Laten zien wat er allemaal mogelijk is.’

'Met duurzaam en inclusief handelen, kun je niet vroeg genoeg beginnen. Als je eenmaal bepaald gedrag hebt aangeleerd, is het moeilijker om het af te leren. Daarom is het belangrijk dat je het meteen ‘goed’ meekrijgt. Dat wil ik met de Ondernemersschool bereiken.’

Wie of wat is jouw inspiratiebron?

‘Ik heb zelf heel veel kansen gehad en ben daardoor ook kansrijk. Tegelijk ervaarde ik dat ik soms ook een andere rol krijg toebedeeld: de donkere jongen met de hoodie. Bijvoorbeeld toen ik in mijn eigen straat mijn fiets op slot zette en een politieauto stopte om te kijken wat ik aan het doen was. Dat heeft me veel geleerd over ongelijkheid in Nederland; er is nog werk aan de winkel. Sociale rechtvaardigheid is een belangrijk thema voor mij. Tegelijk heb ik al sinds jonge leeftijd een voorliefde voor de natuur. Ik ging veel naar buiten, was met planten en dieren bezig. Daarom ben ik biologie gaan studeren. Op gegeven moment kwamen deze ervaringen bij elkaar bij de oprichting van Fawaka.’

‘Ik zie een aantal voorbeelden van mensen die een stem geven aan groepen die in Nederland nog weinig vertegenwoordigd zijn. Ik vind het mooi om te zien hoe zij voor kansengelijkheid strijden binnen onze samenleving, terwijl ze tegelijk ook heel veel over zich heen krijgen. Ik denk dan aan sociaal ondernemer Dionne Abdoelhafiezkhan (Izi Solutions), die vorig jaar de Nieuw Amsterdam Prijs won. Aan Mitchell Esajas, Jessica de Abreu en mijn broer Miguel Heilbron van de Black Archives. Aan Jerry Afriyie van de Stichting Nederland wordt Beter. Die mensen inspireren me. En dan zijn er aan de groene kant heel veel mensen die mooie dingen doen.’

Waar droom je van?

‘Ik droom van een wereld waar duurzaamheid en inclusief denken en handelen en ook ondernemend handelen de norm is. En het is mijn wens om met de Ondernemersschool alle kinderen in Nederland te bereiken. Dat is een droom die waar te maken is.

Er zijn nog een heleboel andere dingen die ik zou willen opzetten en doen, maar nog mooier zou het zijn om een eigen duurzame en inclusieve bank te hebben. Een bank die investeert in mensen en initiatieven waarvan ik denk dat ze Nederland beter maken en die sociale ondernemingen een boost geeft. Waar heel veel initiatieven en ideeën een plaats kunnen krijgen.’

Wat is er volgens jou nodig om een volgende stap te zetten?

‘Wat de Ondernemersschool betreft werken we steeds meer samen met het bedrijfsleven. Dat zorgt ervoor dat je echt toppers voor de klas hebt. Voor de kinderen is dit heel leuk en waardevol. Het zou tof zijn als we alle duurzame koplopers in het bedrijfsleven kunnen binden aan ons initiatief. Zo kunnen we een heel breed aanbod aan thema’s en expertises aanbieden. En voor Nederland in zijn geheel? Dat vind ik lastig. Ik geloof dat we het uiteindelijk samen moeten gaan doen en we hoeven daarvoor niet allemaal hetzelfde te zijn. Eigenlijk zijn het de initiatieven waar toch een saamhorigheidsgevoel uitkomt, en waar soms ook gewoon een hard gesprek bij hoort, die het verschil maken. En politiek zou ik vooral een aantal strengere maatregelen invoeren: de vervuiler betaalt, het meer aanspreken van bedrijfsleven. In Nederland wordt er veel gedaan, maar er is ook echt nog veel ruimte voor verbetering.’

Wat moeten we vanavond lezen/luisteren/bekijken?

‘Wat ik altijd tof vind is op zoek gaan naar mensen waarvan je denkt dat ze heel ver van je afstaan en daar op een open manier een gesprek mee aangaan. Dan ontdek je vaak dat er meer raakvlakken dan verschillen zijn. En zelfs als er verschillen zijn, dat die minder belangrijk worden als je elkaar leert kennen. Dat is mijn tip: ga het gesprek aan met mensen waarmee je normaal gesproken niet zo snel praat.’

Meer weten over de Fawaka Ondernemersschool? Op de website lees je het laatste nieuws en kun je verschillende projecten bekijken. Contact opnemen kan ook via info@fawakaondernemersschool.nl.