Circulariteit is een designopgave
Producten herontwerpen voor circulariteit om volledige recycling mogelijk te maken, dat is de missie van DSM-Niaga. Samen met partner ECOR zijn ze erin geslaagd om 100% recyclebare meubelpanelen te ontwikkelen. Deze panelen zijn een alternatief voor MDF of spaanplaat. De toepassingen zijn oneindig, denk aan tafelbladen, keukenkastjes en ander meubilair. Door anders te kijken naar grondstoffen, afval, productie en design worden er oplossingen bedacht die ijzersterke businesscases opleveren.
De samenwerking startte eind 2017 en de eerste panelen rollen inmiddels van de band. Momenteel worden de panelen getest in de bouw- en meubelindustrie. Pim Dekkers is meubelmaker en ontwerpt als zelfstandig ondernemer meubels van biologische reststromen. Hij is een van de eersten die met de panelen aan de slag gaat. ‘Ik werk al tien jaar in de meubelindustrie en zie dat hier zo snel grondstoffen tot afvalstoffen bestempeld worden. Daar wil ik iets tegen doen. Bureaus en stoelen zijn producten die relatief snel op de afvalberg terecht komen, omdat ze niet ontworpen zijn om te worden gerecycled.’
Een kwestie van kiezen
Het is nu mogelijk om meubels volledig circulair te produceren. Dat is een belangrijke stap, omdat het een grote bijdrage levert aan het reduceren van afval. Spaanplaat en MDF-panelen vormen een grote stroom op de afvalberg. Wereldwijd gaat het om maar liefst vijftig miljoen ton per jaar. ECOR maakt 100% gerecyclede, bio based panelen, zonder toevoeging van schadelijke materialen of nieuwe grondstoffen. Er worden alleen reststromen gebruikt, zoals landbouwafval, oude jeans, kantoorpapier en restmateriaal van de katoenplant. In januari 2018 werd een nieuw Research & Development centrum geopend waar wordt gewerkt aan nieuwe technieken en producten. In samenwerking met de zogenaamde Community of Makers worden zowel nieuwe technieken als conventionele houtbewerkingstechnieken toegepast. ‘ECOR staat voor Enabling co-Creating co-Operation and shared Responsibility. Het is ontzettend gaaf dat we nu samen met onze Community of Makers meubelpanelen aan het prototypen zijn. Dit is hoe briljante ideeën tot leven komen,’ aldus Eric Logtens Corporate Director Circular Economy, CEO Europe.
Voor ontwerper Dekkers is het een vanzelfsprekende keuze om te kiezen voor recyclebaar materiaal. ‘In het design proberen we meerdere product-levenscycli aan elkaar te koppelen, zodat we niet voor ieder product weer nieuwe grondstoffen nodig hebben. Door gebruik te maken van een afvalstroom boeken we op meerdere fronten winst. Het afval hoeft niet afgevoerd te worden. En we maken geen gebruik van nieuwe grondstoffen, zoals hout. Bomen blijven CO2 opnemen. Dat is onze manier om impact te maken. Dat is voor ons het allerbelangrijkste.’
Slimme ingrediënten
Spaanplaten en MDF-platen zijn lastig te recyclen zonder materiaal- of kwaliteitsverlies. Om de eenvoudige reden dat ze verlijmd zijn tot in de eeuwigheid zijn de materialen nauwelijks te scheiden tot pure reststromen, een voorwaarde voor hoogwaardige recycling. Door het gebruiken van een lijm die op commando weer los kan laten, kunnen de panelen na gebruik wél gedemonteerd worden. Lukas Hoex is Manager Strategische Groei bij DSM-Niaga. Hij vertelt over dit essentiële ingrediënt voor de circulaire producten van DSM-Niaga. ‘Bij het ontwikkelen van lijm was altijd het uitgangspunt dat materialen zo stevig en zo lang mogelijk aan elkaar moesten blijven kleven. Het mag niet loslaten, ook niet als de zon erop schijnt of als het nat wordt bijvoorbeeld. En toen kwam Niaga bij DSM: kunnen jullie een lijm ontwikkelen die juist wél loslaat, maar alleen wanneer je dat wilt? Dat is gelukt. Als de lijm wordt blootgesteld aan een bepaalde frequentie dan laat het weer los.’
Deze uitvinding biedt talloze mogelijkheden. Producten die zijn opgebouwd uit verschillende grondstoffen worden zo recyclebaar tot hetzelfde product, zonder materiaal- en kwaliteitsverlies. DSM Niaga introduceerde eerder al met succes circulair tapijt, samen met Royal Auping een circulair matras en nu ook meubelpanelen. De naam Niaga is dan ook geen toeval: het is ‘again’ achterstevoren geschreven, omdat het bedrijf producten herontwerpt voor circulariteit en daarmee worden materialen en producten ‘again and again’ opnieuw gebruikt.
Geef een oude kast een tweede leven
Een andere meubelmaker die met de panelen aan de slag gaat is meubelfabriek Altis BV. Zij maken hoogwaardige panelen en elementen voor bureaus, tafels, kasten en interieurbouw. Tim de Graaf schetst hoe de circulaire economie antwoord geeft op de grote uitdagingen waar de wereld voor staat. ‘De wegwerpmaatschappij waarin wij leven is onhoudbaar. De aarde warmt op, we krijgen minder bossen, de biodiversiteit neemt af. Dat hangt samen met de hoeveelheid spullen die wij consumeren. Ik vind het een hele mooie stap als wij als meubelfabriek uit Friesland, komen met producten waarin is nagedacht over hergebruik, circulariteit. Er zijn mooie oplossingen om tafels en kasten te maken die keer op keer kunnen worden hergebruikt. Het bijzondere van deze panelen is dat we heel eenvoudig tafel en meubels kunnen refurbishen; jouw kast of tafel uit elkaar halen, de lijm opnieuw gebruiken en heel eenvoudig een nieuw tafelblad of een nieuwe toplaag geven bijvoorbeeld.’
