Het Paradijs op Aarde begint in Nederland: met de energietransitie

Stel je voor: het is 2030 en we leven inmiddels - doordat we de zaken slim hebben aangepakt - in een wereld zonder schaarste. Door een circulaire aanpak is er nergens meer een tekort aan. Een droom? Absoluut niet, aldus Ruud Koornstra. Koornstra is duurzaam ondernemer, nationaal energiecommissaris, coördinator van SDG7, voorzitter van het koplopers gilde bij MVO Nederland en voorvechter voor een betere wereld voor iedereen. Met zijn documentaire 'Het Paradijs op aarde begint in Nederland', geproduceerd samen met zijn dochter Roos, wil Koornstra Nederland overtuigen van de haalbaarheid van een samenleving zonder schaarste. De sleutel ligt volgens hem in een duurzame energietransitie. Voor de documentaire, die 22 april in première ging, sprak Koornstra met meer dan veertig ondernemers, wetenschappers en bestuurders. Onder meer Ton Backx, Marjan Minnesma en Wouter van Dieren komen aan het woord.

Gratis energie

'De prijs van schone energie, zoals zonne- en windenergie, duikt al jaren met een enorme rotgang omlaag. Steeds beter weten we deze praktisch oneindige bronnen van energie op te vangen en door te zetten naar onze samenlevingen. Tegelijkertijd weten we onze huidige industrie steeds zuiniger in te richten. Dat is ook niet zo moeilijk, want de fabrieken van vandaag werken nog steeds veelal met technieken die werden ontwikkeld na de Tweede Wereldoorlog; toen duurzaamheid nog geen issue was. De energiebesparingen die nu doorgevoerd kunnen worden zijn daarom enorm. Als laatste belangrijk onderdeel van deze duurzame energietransitie is het slim opslaan en distribueren van energie volgens het zogenoemd Internet der Energie.'

'Zodra deze drie trends samenkomen – het slimmer opwekken en het slimmer besparen van energie en het verstandig opslaan en distribueren – zal energie bijna gratis worden,' zegt Koornstra. 'We gaan toe naar een overvloed. Je hebt wel een systeem nodig om die energie te vangen en te verwerken, maar in een circulaire wereld wordt dat steeds goedkoper, afgezet tegen een oneindige bron aan energie. Die kosten worden verwaarloosbaar. Het klinkt misschien toch nog een beetje als toekomstmuziek maar niets is minder waar. Uit deze film blijkt dat we allang zijn begonnen. Niet in Silicon Valley, niet in China, maar gewoon hier in Nederland.’

Nederland als koploper

'Wij zijn de vernieuwers van de wereld,' aldus Koornstra. 'Ons koude kikkerlandje heeft bij uitstek alles wat er nodig is voor een totale systeemverandering: geld, kennis, technologie, onze geografische ligging. Ook in de energietransitie zijn er vernieuwers genoeg. De eerste elektrische auto kwam gewoon uit Lochem.' Koornstra zelf introduceerde wereldwijd de LED-lamp in 2006.

Nu probeert Koornstra de vernieuwers van vandaag een steuntje in de rug te geven. En daar ervaart hij nog grote weerstand. 'Niet omdat de technologie er niet is, maar omdat de huidige machthebbers ons oude economische systeem nog niet willen loslaten. Bij te veel mensen is het besef van deze nieuwe wereld, deze missie, nog niet doorgedrongen. De huidige wereld is nog gebaseerd op schaarste. Maar in een circulaire wereld blijft alles bestaan en moet “handel” steeds meer plaats gaan maken voor “service”. Het enige dat steeds moet worden toegevoegd komt van buiten, is energie, en dat is gratis.

Wat we nu nodig hebben is systeemdenken, logisch nadenken, samenwerken en dit alles in eerste instantie in het belang van de samenleving, in het belang van gewone mensen. Pas dan gaat het lukken en zullen ook sectoren en multinationals wel varen bij deze transitie.'

Het paradijs op aarde begint in Nederland is een film van Ruud Koornstra.

Camera & regie: Roos Koornstra, Montage: Alberik Wouters, Sound design: ESP Frits Landesbergen / Nanouck Brassers.