Nederland wil in 2050 een volledig circulaire samenleving zijn. De overgang van een lineaire economie naar een circulaire economie is nodig om de klimaatdoelen van Parijs te halen. In een circulaire economie is reparatie essentieel. Bestaande producten kunnen door reparatie langer gebruikt worden. Maar als er één activiteit de afgelopen decennia uit het dagelijks leven van de meeste mensen is verdwenen, dan is het wel het repareren en onderhouden van spullen. Repareren.nu, een initiatief dat van repareren een keuzevak wil maken, wil hier verandering in brengen.

Leren op school = leren met je hoofd?

Welk kind plakt nog zelf zijn lekke band of zet met naald en draad het pootje van zijn knuffel weer vast? Steeds minder kinderen leren deze vaardigheden van hun ouders. En ook op school is nauwelijks meer aandacht voor maakonderwijs en werken met je handen. Leren op school is steeds meer synoniem geworden voor leren uit boeken, leren met je hoofd. Dat is jammer voor alle kinderen en jongeren – niet alleen voor degenen die het liefst leren door te doen. Want werken met je handen stimuleert de creativiteit, dwingt iemand zich te concentreren en binnen bepaalde grenzen een oplossing te zoeken voor een probleem.

Bovendien motiveren deze activiteiten jonge mensen voor een duurzamer leefpatroon met minder afval. Wie zelf kan repareren, vindt het minder vanzelfsprekend om een kapot voorwerp weg te gooien en iets nieuws te kopen. Die mentaliteit is van grote waarde voor een circulaire toekomst. Hoog tijd dus om het aanleren van deze vaardigheden terug te brengen in het onderwijs.

Repareren als keuzevak op het vmbo

De initiatiefnemers achter het platform repareren.nu maken zich hard voor meer aandacht voor reparatievaardigheden in het onderwijs, te beginnen met het vmbo. De focus ligt als eerste op dit onderwijsniveau omdat duurzaamheid hier al een kernaspect van het examenprogramma is. Ook sluit repareren naadloos aan bij het praktijkgerichte werken met echte vraagstukken waar het vmbo zo sterk in is.

Het doel is om van repareren een officieel keuzevak op het vmbo te maken. Hier loopt op dit moment al een traject voor. Repareren als keuzevak is bedoeld als beginpunt van een doorlopende leerlijn van het basisonderwijs tot en met het hoger onderwijs. Tegelijk met de ontwikkeling van het vmbo-vak wordt op dit moment op lokaal niveau ook een lesprogramma voor het basisonderwijs ontwikkeld. Daarnaast worden de mogelijkheden onderzocht van aansluitend reparatie-onderwijs op het mbo en hbo.

Het uiteindelijke doel van de initiatiefnemers achter het platform repareren.nu? Toekomstgericht onderwijs dat iedereen meeneemt op de weg naar een circulaire samenleving. 'Als we van Nederland een circulaire economie willen maken, dan moeten we nú hard aan de bak om jongeren te leren repareren!'

Met onder andere:

• Een uitnodiging tot de circulaire economie (interview Anne-Marie Rakhorst)
• Repareren als schoolvak: reparateurs zijn enthousiast
• Zelf maken inspireert en maakt onafhankelijk
• Repareren brengt de circulaire economie in praktijk
• ‘Vaardigheden kun je niet downloaden, die moet je doen’
• We moeten heel hard aan de bak met maakonderwijs

Delen van dit artikel zijn eerder verschenen op repareren.nu en zijn geschreven door Martine Postma en Liedewij De Graaf.