Nieuwe generatie zonnepanelen: élk dak een bron van energie

Men neme zonnecellen, verpakt ze in glas en plaatst er een aluminium frame omheen. Et voilà: een zonnepaneel. Het recept voor hedendaagse zonnepanelen is nauwelijks veranderd sinds de ruimteluchtvaart er in de jaren vijftig mee begon. Dat moet inmiddels beter kunnen, meende zonnepaneelfabrikant Solarge. Ze lieten zich daarbij inspireren door de auto-industrie waar staal, rubber en glas allang grotendeels plaats hebben gemaakt voor synthetische alternatieven. Het resultaat: kunststof zonnepanelen die de energietransitie circulair versnellen.

Gerard de Leede beschouwt zonne-energie als de belangrijkste energiebron van de energietransitie. Hij is professor of Practice Smart Cities aan Jheronimus Acadamy of Data Science (onderdeel van Tilburg en Eindhoven University) en medeoprichter van Solarge. ‘De kosten van zonne-energie zijn in tien jaar met negentig procent gedaald. Inmiddels is het niet alleen een duurzame, maar ook de goedkoopste energiebron als je subsidies niet meetelt. Met de innovaties die nog op de plank liggen – daar kunnen we nog twintig jaar mee vooruit – zal die daling zelfs verder doorzetten.’ En hij ziet nog een zonnige kant aan deze energiebron: ‘Innovatie gebeurt op de vierkante millimeter. Heel anders dan bij windenergie, waar opschalen alleen groot en lomp kan, met meer molens en grotere wieken.’

Versnelling van de energietransitie

Met de klassieke zonnepanalen gaan we er niet op tijd komen, vreest De Leede. Want willen we geen weides vol blikkerende zonnepanelen, dan is zo’n beetje elk Nederlands dak nodig om de energiedoelstellingen te behalen. Maar voor veel gebouwen met een plat dak, denk aan distributiecentra, fabrieken en stallen, zijn zonnepanelen geen optie. Deze gebouwen kunnen het gewicht van glazen panelen, de aluminium frames en de ballast ter verzwaring niet aan.

Solarge creëerde daarom kunststof panelen. Die zijn veel lichter en hebben geen frame nodig. Daardoor komt er honderd vierkante kilometer extra dak beschikbaar dat geschikt is voor zonnepanelen, volgens De Leede. Bovendien zijn de zonnepalen van Solarge snel te monteren. Dat laatste is ook van cruciaal belang om de energietransitie te versnellen, vertelt hij: de solarsector heeft namelijk een schrijnend tekort aan vaklieden.

Circulair verbeteren

Natuurlijke grondstoffen vormen het grootste bestanddeel van klassieke zonnepanelen. De Leede: ‘Het glas moet heel zuiver zijn, en dus ook het zand waar het van gemaakt wordt. Alleen het aluminium uit de frames zou je uit de recyclestroom kunnen halen.’ De kunststofpanelen van Solarge kunnen voor veertig procent gemaakt worden uit gerecycled materiaal, zoals oude tuinstoelen en bumpers. Met de nadruk op kúnnen. De Leede: ‘Gerecycleerd plastic is maar mondjesmaat in te kopen. Plastic wordt helaas merendeels verbrand voor energiewinning, want dat is goedkoper.’ Maar hij heeft er goede hoop op dat het aanbod zal toenemen, dankzij de invoering van CO2-heffing en het feit dat steeds meer producenten om duurzame verpakkingen vragen.

Solarge heeft ook als doelstelling om de producten volledig herbruikbaar te maken voor de eigen toeleveringsketen, bij voorkeur zonder downgrading. ‘Het glas van normale panelen is na gebruik zwaar vervuild: er kleven dunne kunststof lagen aan en er zitten fijne elektriciteitsdraadjes aan vast. Dat maakt afgedankte glazen panelen hoogstens nog geschikt om in asfalt te verwerken. Wanneer wij onze oude kunststofpanelen opwarmen, kunnen we de fijne bedrading wel lostrekken, en zijn de onderdelen te gebruiken voor de productie van een nieuw paneel.’ De ambitie is om ook de zonnecellen opnieuw te gebruiken. Daarvoor moeten ze na verwijdering nog verder gezuiverd worden. Zover is de techniek nu nog niet, maar daar wordt wel aan gewerkt door specialistische bedrijven. Gelukkig heeft De Leede tijd genoeg: ‘Het duurt nog minstens vijftien jaar voor de eerste panelen terugkomen.’

Solarge breidt samen met allerlei partners de toepassing van hun innovatie uit. Zo werken ze aan het concept ‘One day make over’. De bedoeling daarvan is om in één dag het dak van een woning te vervangen door een nieuw, isolerend kunststof dak zonder glas- en steenwol, en met zonnepanelen erin.

Opschalen: van pilotfabriek naar internationaal

Over interesse heeft De Leede niet te klagen. ‘We hebben al orders binnen voor zeker 60.000 panelen.’ Slechts één detail zit Solarge daarbij in de weg. ‘We kunnen er nog maar tien per dag maken.’ De panelen worden nu nog geproduceerd in hun ‘pilotfabriekje’: een sociale werkplaats in een Eindhovense woonwijk. Solarge is in gesprek met kandidaat-investeerders voor het bouwen van een fabriek die hoge volumes aankan. De Leede: ‘Het is deels een gloednieuw product, en dat maakt de start spannend. Maar eind 2021 hopen we de eerste machines te hebben staan.’ Hij zou het liefst binnen een paar jaar internationaal willen opschalen. ‘We zitten op goud, het jeukt enorm om echt te beginnen. Maar eerst moet er geld op de bankrekening staan.’