In ons land moet je ze met een lampje zoeken: stoutmoedige investeerders die een paar miljoen in piepjonge, innovatieve bedrijven durven steken. Investeerder Invest-NL trekt de portemonnee juist voor businesscases met veel risico. Sinds de coronacrisis alleen maar meer. Al kan aantrekkelijk lenen volgens CEO Wouter Bos nooit op tegen het organiseren van eigen vermogen.
Een miljoeneninvestering binnenslepen via Zoom? Vergeet het maar. Zoveel vertrouwen is met een virtueel bakje koffie niet te winnen. Het is een van de redenen waarom kapitaal vinden in coronatijd voor elke ondernemer een crime is. Investeerders houden al maandenlang de hand stevig op de knip. Vanwege de verliezen die ze door de coronacrisis leiden op bestaande investeringen en omdat de onzekere toekomst hen huiverig maakt voor nieuwe risico’s.
Een poos niet doorgroeien omdat er geen geld is, is geen optie voor innovatieve, jonge bedrijven. Die moeten eerst hun product of organisatie verder ontwikkelen, voor ze omzet kunnen draaien. Terwijl ze al wel noodzakelijke kosten maken, zoals de huur van een (productie)ruimte en personeel. Omdat fundraising voorlopig lastig zal blijven, schiet investeringsfonds Invest-NL te hulp met het Tijdelijk Overbruggingskrediet Programma innovatieve Start- en Scaleups (TOPSS). Daarin is 100 miljoen euro beschikbaar.
TOPSS
Sinds Invest-NL op 29 april TOPSS beschikbaar stelde, hebben zich 43 bedrijven aangemeld. Veertien daarvan zijn afgewezen, negentien zitten nog in het aanvraagtraject en aan tien wordt nu hard gewerkt. Onder die laatste groep bevinden zich producenten van medische apparatuur en bedrijven die zich richten op de platform- en deeleconomie. In totaal is voor 244 miljoen euro aan investeringen gevraagd.
Goed om te weten over de TOPSS-regeling:
- Wie een beroep doet op de TOPSS-regeling betaalt een commercieel rentetarief.
- Je moet professionele investeerders meenemen die bereid zijn minstens een gelijk bedrag bij te leggen.
- Je mag het geld alleen gebruiken voor middelen die nodig zijn om door te groeien.
- Invest-NL toetst of je echt niet op een andere manier aan het gevraagde kapitaal kan komen, en of je bedrijf voldoende potentie heeft om na Covid-19 winstgevend te worden.
- Bedrijven met maatschappelijke impact (werkgelegenheid, CO2-reductie en innovatiekracht) krijgen voorrang.
Krijg je de TOPSS toegekend, dan haal je snel (binnen zes weken) flink wat liquiditeit in huis (2 miljoen euro is de ondergrens), met de mogelijkheid om de lening om te zetten in aandeelhoudersvermogen.
Invest-NL
TOPSS is een noodmaatregel en daarom beschikbaar voor hele jonge bedrijven in alle segmenten. Normaal gesproken investeert Invest-NL, vooralsnog, vrijwel alleen in scale-ups in de energietransitie. De reden daarvoor is dat de technologie die daarvoor nodig is, in Nederland nog in de kinderschoenen staat. Kapitaal vinden is juist voor dit soort bedrijven heel lastig. Want innovatie, zeker industriële, vergt veel geld en lef. Richt je een fabriek in voor dertig miljoen maar slaat het product toch niet aan, of is een andere partij je net voor? Dan kun je fluiten naar je centen. In Nederland lopen weinig investeerders warm voor dat risico.
Daarom besloot de regering begin dit jaar tot de oprichting van Invest-NL: een privaat investeringsfonds dat zich richt op innovatieve en duurzame ondernemingen. Het Ministerie van Financiën stortte €1,7 miljard in het fonds en is daarmee een bijzondere aandeelhouder in het Nederlandse investeringsklimaat: eentje met diepe zakken en die zijn geld ook weer wil terugverdienen, maar die genoegen neemt met een lager rendement. En bereid is om te wachten op zijn geld en soms zijn neus te stoten.
Net als bij de TOPSS-regeling komt een aanvraag alleen in aanmerking als het niet lukt de hele financiering rond te krijgen via reguliere kanalen. Invest-NL investeert alleen als private investeerders minstens de andere helft voor hun rekening nemen. Door die voortrekkersrol hoopt het fonds andere investeerders over de streep te trekken. Er zijn verschillende financieringsvormen mogelijk, maar de ondergrens is in beginsel vijf miljoen euro. Want voor bedragen daaronder zijn genoeg andere partijen op de markt, zoals Regionale Ontwikkelings Maatschappijen. Sinds de oprichting ontving Invest-NL tweehonderd aanvragen (TOPSS niet meegerekend). Die bevinden zich in verschillende stadia van onderhandeling. Bij vier heeft Invest-NL inmiddels besloten wel tot een transactie over te willen gaan. Dat zijn bijvoorbeeld initiatieven uit de agrofood sector, urban mining en MKB-financiering.
Oud-minister van Financiën Wouter Bos is CEO van Invest-NL. Hij merkt dat hele jonge, innovatieve bedrijven bij uitstek uit het juiste hout gesneden zijn om de coronacrisis het hoofd te bieden.
Is geld dé oplossing voor start- en scale-ups die door corona in het nauw komen?
‘Het is een manier om urgente investeringen toch te kunnen doen en door de crisis heen te komen. Maar een duurzame oplossing is het niet, met name niet als de oplossing alleen maar wordt gezocht in lenen en schulden. Dat maakt een bedrijf kwetsbaarder. Via TOPSS verstrekken wij converteerbare kredieten. In ons normale proces nemen wij ook een direct aandelenbelang in bedrijven. Maar het is natuurlijk nog beter als het bedrijf een manier vindt om zelf omzet te maken en aan eigen vermogen te komen.’
Hoe slagen jonge bedrijven daarin?
‘Ik zie er veel die hun verdienmodel over een andere boeg gooien. Die denken in kansen. De mooiste voorbeelden vind ik de ondernemers die zich specialiseren in alles wat nodig is voor de anderhalvemetersamenleving. Denk aan mondkapjes waar Afpro, Auping en DSM zich op gestort hebben, en Demcom die nu beademingssystemen produceert.’
Bedrijven die in de energietransitie zitten, zijn even niet meer de hoogste prioriteit van Invest-NL. Een deel van hen zal ook hun verdienmodel hebben omgegooid. Wat doet corona met het tempo van de energietransitie, denkt u?
‘Ik hoor uit de markt dat er een hapering is op investeringen in duurzame energie. Maar de meeste investeringen bestrijken tien of twintig jaar. Een dip, zelfs van een paar jaar, doet daar niets aan af. De grote discussies over waterstof, de capaciteit van ons elektriciteitsnet of het noodzakelijke gebruik van aqua- en geotechniek: ze lopen gewoon door. Inmiddels snapt iedereen wel dat we anders moeten omgaan met energie, corona of niet.’
Welk advies zou u geven aan jonge ondernemingen anno nu?
‘Veel jonge ondernemers zijn extreem gefocust op hun product en de techniek. Maar de grootste uitdaging is het opbouwen van een organisatie. Dat is nieuw; tijdens hun opleiding en tijdens het werken aan hun innovatie hoefden ze daar niet mee bezig te zijn. Financiers zijn relaties en relaties vragen onderhoud. Verras hen dus niet, maar neem ze mee in waar je staat en waar je naartoe wilt.’
Meer weten over de TOPSS regeling? Lees hier over deelscooterplatform felyx en waarom zij een beroep deden op de TOPSS-regeling.
