Terugblik Nationale Conferentie Circulaire Economie

Tijdens de eerste Nationale Conferentie Circulaire Economie op 21 februari 2019 werd verkend welke kansen er liggen en wat er nodig is om goede initiatieven een extra zetje te geven. Er worden dit jaar weer grote stappen gezet om de transitie naar een circulaire economie in Nederland te versnellen en op te schalen. De kansen die er liggen zijn uitgewerkt in het Nationaal Uitvoeringsprogramma Circulaire Economie dat begin dit jaar werd gepresenteerd. Hiermee zijn de transitieagenda’s omgezet in concrete daden.

Tijdens de opening benadrukte staatssecretaris Stientje van Veldhoven nog eens dat Nederland koploper is op het vlak van de circulaire economie. Veel bedrijven komen met circulaire producten en diensten, consumenten omarmen steeds vaker een meer duurzame stijl van consumeren en overal bruist het van de initiatieven. Initiatieven van ondernemers die weten dat het beter, slimmer en met minder verspilling kan. Van Veldhoven: ‘Er zijn heel veel radertjes aan het draaien. Op steeds meer plekken. Vaak los van elkaar en soms tegen elkaar in. Wat zou het mooi zijn als we deze radertjes in elkaar konden laten grijpen zodat het geheel steeds sneller gaat draaien en de circulaire motor echt in beweging komt.’

Uitvoeringsprogramma met 117 concrete acties

Vanuit het Rijksbrede programma Nederland Circulair in 2050 zijn al goede stappen gezet, maar het is zaak om verder door te pakken. In de kabinetsreactie op de transitieagenda’s werd al geschetst dat de transitie learning by doing is, en dat de transitie gezamenlijk aangepakt moet worden. De fase van versnellen en opschalen is aangebroken. Het Uitvoeringsprogramma Circulaire Economie helpt daarbij, omdat hierin is uitgewerkt wie waarmee aan de slag gaat en hoe dat bijdraagt aan de doelstellingen. Het programma kijkt vijf jaar vooruit en loopt tot 2023.
Van Veldhoven: ‘Van kleinschalige experimenten tot serieuze businesscases. Van een Kamermotie tot stevige passages in het Regeerakkoord. Van heel veel losse initiatieven tot één nationaal Uitvoeringsprogramma. De samenhang ligt er nu met de transitieagenda’s, extra geld én commitment overheidsbreed vanuit de klimaatopgave en het Uitvoeringsprogramma met 117 concrete acties. We gaan de voortgang vanaf nu monitoren: een nieuw systeem wordt in elkaar gezet zodat we weten wat het effect is van ons werk en wat we eventueel anders moeten doen. Eind dit jaar maakt het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) de eerste resultaten bekend.’

De juiste prikkels

Soms is het nodig om hobbels weg te nemen, zodat bedrijven, burgers en overheden nog beter in staat zijn om circulaire projecten te laten slagen. In het uitvoeringsprogramma zijn tien dwarsdoorsnijdende thema’s benoemd die als doel hebben om het speelveld voor de transitie te verruimen en belemmeringen weg te nemen. Denk aan producentenverantwoordelijkheid, regels voor circulair ontwerp, ambitie op circulair inkopen en andere prikkels die producenten en consumenten stimuleren over circulair te produceren en/of consumeren. Door de juiste prikkels worden bedrijven gestimuleerd om circulair te gaan denken, om veranderingen tot stand te brengen in financiering en bijvoorbeeld partijen samen te brengen.

Tijdens de conferentie werd ook het Plastic Pact ondertekend door meer dan 70 bedrijven en milieuorganisaties. In deze deal is afgesproken dat er 20% minder plastic gebruikt gaat worden, meer plastic opnieuw gebruikt gaat worden en al het nieuwe plastic voor 100% recyclebaar moet zijn.

Hulp voor ondernemers

Ondernemers die werk willen maken van een economie zonder afval kunnen op veel plekken terecht voor hulp bij de uitvoering van hun plannen. Bijvoorbeeld bij het Versnellingshuis Nederland circulair! dat recent werd gelanceerd. Het Versnellingshuis is ook een van de acties vanuit het Uitvoeringsprogramma. Hier kunnen circulaire ondernemers, financiers en de overheid om tafel zitten om samen circulaire projecten te realiseren. En er wordt gewerkt aan concrete doorbraakprojecten, zoals een proeffabriek voor de chemische recycling van plastic en een fabriek voor recycling van textiel.

En de winnaar is…

Tijdens de conferentie werden de Circular Awards uitgereikt aan de meest iconische circulaire producten of projecten die laten zien wat een circulaire economie voor Nederland kan betekenen. Na negen mooie pitches van de genomineerden werden de winnaars van de twee Circular Awards 2019 door de jury en het publiek gekozen. Auping won de Circular Award Business met zijn 100% circulaire matras Revive, die op alle aspecten van ventilatie tot slaapcomfort ook nog eens beter presteert dan andere matrassen. De Circular Award Public ging naar DRIVE, een 66 meter lange fietsbrug die bestaat voor circa 80% uit biocomposiet op basis van vlas en natuurlijk hars.

Circulaire kopgroep PACE naar Nederland

Eind januari, tijdens het World Economic Forum in Davos, werd bekend dat het Platform for Accelerating the Circular Economy (PACE) naar Nederland verhuist. Volgens Van Veldhoven kan Nederland daar zijn voordeel mee doen. ‘Dit platform van koplopende landen legt internationale verbanden tussen overheden en bedrijven. En brengt kennis internationaal verder. Nederland heeft een open economie. Het is ook in ons belang dat andere landen meegaan.’

Alle landen zetten zich in om de Sustainable Development Goals (SDG’s) te halen. Een circulaire economie heeft hierbij een sleutelrol, dat verwoordde minister Sigrid Kaag nog eens mooi tijdens de conferentie. ‘We hebben ons als land gecommitteerd aan de SDG’s. De circulaire economie is ook een enorme kans om de armoede in de wereld te beperken. Het is belangrijk om daarin samen op te trekken, samenwerken is cruciaal.’

Het doel is om uiterlijk in 2050 een duurzaam gedreven, volledig circulaire economie tot stand te brengen in Nederland. Van Veldhoven: ‘Ik denk aan de komende generaties, die ook in welvaart willen leven. Met voldoende grondstoffen. Een wereld met 10 miljard mensen in 2050 is alleen mogelijk met een economie die meer circulair is. Ik denk ook aan de afspraken die we hebben gemaakt om klimaatverandering tegen te gaan. Onze inzet is 49% CO2 reductie in 2030. Een slimmer grondstoffenverbruik is hierbij onmisbaar. Een circulaire economie is de ontbrekende schakel van onze klimaatopgave. En daarom voegen we die schakel toe. Ook omdat het onze economie zoveel kansen biedt.’