De uitkomst van het WK, het winnende lotnummer van de Oudejaarstrekking, of we een witte kerst krijgen…? Er zijn maar weinig dingen in het leven die zich laten voorspellen. De getijdenstromingen laten zich wél voorspellen, al eeuwen van tevoren. Getijden zijn er - in tegenstelling tot zon en wind - altijd en daarmee is getijdenenergie een ideale bron van hernieuwbare energie. Het Friese SeaQurrent maakt daar slim gebruik van.
Op een mooie dag zeilde Youri Wentzel, oprichter van SeaQurrent, over de Waddenzee. Onder de indruk van de energie van de stroming, vroeg hij zich af waarom we deze energie niet omzetten in elektriciteit. Hij was vast niet de enige die zichzelf deze vraag stelde, maar bij de meeste mensen blijft het daarbij. Een concrete manier om deze stroming rendabel om te zetten in elektriciteit was er nog niet.
Maar iemand moet de eerste zijn en Wentzel wilde die rol graag op zich nemen. Wentzel, zeezeiler en kitesurfer, had een hoofdrol voor de vlieger in petto voor het opwekken van energie. Na uitgebreid onderzoek werd, onder de vlag van SeaQurrent, de TidalKite geboren: een onderwatervlieger.
Medeoprichter Maurits Alberda van SeaQurrent legt uit hoe de TidalKite werkt. ‘De TidalKite vliegt dwars op de stroming. Door middel van trekkracht die hierbij vrijkomt, wordt er groene energie opgewekt. De vlieger is gekoppeld aan een hydraulische cilinder, die weer gekoppeld is aan een hydromotor en generator die stroom opwekt. Door middel van een elektriciteitskabel wordt de opgewekte stroom vervolgens naar het vasteland getransporteerd.’
Eén van de grootste pluspunten van getijdenenergie is de betrouwbaarheid ervan.
Maurits Alberda, medeoprichter van SeaQurrentGetijdenenergie is er altijd
Eén van de grootste pluspunten van getijdenenergie, is volgens Alberda de betrouwbaarheid ervan. ‘Deze energie is er altijd. Dag en nacht, in de zomer en winter. Dat is anders dan bij zonne- en windenergie. Begrijp me niet verkeerd: in die duurzame bronnen geloven we ook. Onze oplossing is daarop juist een mooie aanvulling. Zeker in een waterrijk land als Nederland is de TidalKite een uitvinding met potentie. De ruimte op het land is beperkt en dat geldt ook voor de capaciteit van het elektriciteitsnet. Als je daaraan een duurzame bron zoals de onze kunt toevoegen, is dat alleen maar positief. De TidalKite zorgt voor minder pieken op het net en laat het weidse uitzicht ongemoeid.’
Maurits Alberda & Youri Wentzel, oprichters van SeaQurrent
Dat klinkt veelbelovend, zo’n onderwatervlieger, maar is dat niet belastend voor het leven in de zee? Volgens Alberda is dat gelukkig niet het geval. ‘We hebben ook een bioloog in dienst die dat zeer nauwkeurig onderzoekt. De zoogdieren die in de zee leven, komen eerst het niet-bewegende deel op de zeebodem tegen. Ze gaan dan een stukje om, maar de impact op hun leven is te verwaarlozen. Wanneer we onze vlieger minimaal een meter van de zeebodem laten bewegen, beïnvloeden we het leven op de bodem niet. We blijven ruim boven die meter.’
Energie voor 700 huishoudens
Op papier is de TidalKite al tot ver achter de komma uitgedacht. SeaQurrent is nu klaar voor de volgende stap: testen op grote schaal. Alberda: ‘We staan aan de vooravond van een serie tests op de binnenwateren en bij Ameland. Daar zullen we het grootste deel van 2023 mee bezig zijn. We werken toe naar een vlieger die elektriciteit kan opwekken voor zevenhonderd huishoudens. Door meerdere vliegers te plaatsen, kunnen we vanzelfsprekend energie voor veel meer huishoudens opwekken.’
Na de testsessies wil SeaQurrent - letterlijk - in zee gaan met andere partijen. ‘Samen met mogelijke partners willen we pilots draaien, waarbij we ons erop richten om de kites continu in bedrijf te houden. Vattenfall is een voorbeeld van zo’n mogelijke partner, maar we kijken concreter naar lokale partijen, coöperaties of kleinere energieleveranciers. In goede samenwerking met anderen hopen we dichter bij ons doel te komen: zo veel mogelijk duurzame energie beschikbaar maken.’
Enorme potentie
Alberda meldt dat de potentie van de TidalKite wereldwijd enorm is - wat logisch is, gezien het feit dat zeventig procent van het aardoppervlak bedekt is met water. ‘Maar in Nederland zijn we het verst. Verlopen de tests en samenwerkingen in eigen land naar verwachting, dan zullen we daarna ook internationale projecten gaan draaien. Ierland bijvoorbeeld, zou een mooie eerste stap over de grens zijn. De omstandigheden zijn daar veelbelovend. Maar eerst gaan we hier verder aan de slag. Rondom de Waddeneilanden en in Zeeland. Dat zijn hele logische plekken.’
De vraag wanneer getijdenenergie voor iedereen beschikbaar is, durft Alberda nog niet te beantwoorden. ‘We zijn behoorlijk ver met de TidalKite. Maar hoe verder je vooruit plant, hoe groter de invloed van een onzekerheidsmarge is. Toch denk ik dat we in Nederland over een tiental jaren, behalve van zonne- en windenergie, ook gebruikmaken van getijdenenergie.’ Of dat zo is? De tijd en het tij zullen het leren.
Deze wordt ondersteund door EIT InnoEnergy.
InnoEnergy investeert kennis, tijd en geld en geeft toegang tot het belangrijkste (intern)nationale netwerk van klanten, politiek, wetenschap en financiering binnen de drie industriële allianties: batterijopslag, groene waterstof en zonne-energie. InnoEnergy, een initiatief van de EU, heeft als doel een CO2 vrij Europa in 2050.
InnoEnergy ondersteunde reeds 500 innovaties en 180 bedrijven. Werkt samen met 1.200 partners, heeft meer dan 300 producten gelanceerd en 1.600 master studenten op.
