De nieuwe economie. Het klinkt een beetje als het Huis van de Toekomst van Chriet Titulaer in de jaren tachtig: iets wat heel veelbelovend en vooruitstrevend is, maar waar we de komende jaren in het dagelijks leven nog weinig van gaan merken. Maar wat als we nu schrijven dat de nieuwe, circulaire economie er al is? Dat er al tal van bedrijven zijn die laten zien wat er mogelijk is en dat product-as-a-service steeds meer het ‘normaal’ wordt? We laten het je graag zien aan de hand van een drietal sprekende voorbeelden. Maak kennis met de product-as-a-service-modellen van Biyu, BikeFlip en Fairphone.
Biyu: de Netflix voor spullen
Heb je deze zomer een minuutje of vier over, luister dan eens naar Society van Eddie Vedder. In dit prachtige lied zingt de Pearl Jam-zanger over zijn afkeer van een maatschappij waarin iedereen maar méér en méér wil bezitten.
Het zou zomaar het lijflied van Biyu kunnen zijn, het verhuurbedrijf dat zichzelf ook ‘Netflix of things’ noemt. Hun slogan: own less, do more. Spullen veroorzaken de meeste vervuiling op onze planeet. Dat weten niet alleen de jonge mensen achter Biyu; het ís gewoon zo. Bekijk deze Impact Top 10 maar eens. Biyu vindt het – terecht - hoog tijd dat iedereen anders omgaat met de aanschaf en het gebruik van spullen. Niet meer het bezit van spullen centraal stellen, maar het gebruik ervan.
Wij zorgen ervoor dat spullen die af en toe worden gebruikt niet meer individueel gekocht hoeven te worden.
Maar hoezo dan die Netflix-vergelijking? Daar heeft Biyu prima over nagedacht. ‘Wij zorgen ervoor dat spullen die af en toe worden gebruikt niet meer individueel gekocht hoeven te worden. We geven iedereen toegang tot deze spullen via onze memberships. Voor een vast, laag maandbedrag huren onze members via onze app topkwaliteit spullen. Die we óók nog brengen en ophalen. Zonder dat onze members borg hoeven te betalen. We vertrouwen onze klanten honderd procent.’ Niet meer betalen per gehuurd artikel dus, zoals je Netflix ook niet betaalt per film of serie die je kijkt.
Biyu verhuurt van alles voor tien euro per maand. Voor nu alleen nog in Amsterdam. Het gaat om doe-het-zelfspullen, keukenmachines, tuingereedschap, feestartikelen en nog veel, veel meer. Bekijk het maar, op biyu.world.
BikeFlip: een abonnement op een circulaire kinderfiets
De blijdschap op het gezicht van een kind als hij of zij een nieuwe fiets mag uitzoeken, is onbetaalbaar. Maar er is ook een flipside: kinderfietsen gaan niet zo gek lang mee. Na een paar jaar is je kind de kinderfiets ontgroeid en dat kun je niet blijven compenseren met het hoger zetten van zadel en stuur. Het gevolg: de fiets verdwijnt voor lange tijd in de schuur, of staat voor een fractie van de aanschafwaarde op Marktplaats.
Alleen al in Nederland staan er miljoenen fietsen in schuurtjes en gemeentedepots. Zonde, vinden wij.
BikeFlip in Maarssen heeft daar een duidelijke mening over. ‘Alleen al in Nederland staan er miljoenen fietsen in schuurtjes en gemeentedepots. Zonde, vinden wij. Daarom kwamen we met een eenvoudig maar innovatief idee: een abonnement op een circulaire kinderfiets met omruil- en reparatieservice aan huis.' Een leasefiets voor kinderen, maar dan duurzaam, want bij het opknappen - wat in de sociale werkplaats van BikeFlip gebeurt - worden zo veel mogelijk fietsen en materialen hergebruikt.
Het principe van BikeFlip is simpel. Gebruikte kinderfietsen worden op de social werkplaats perfect opgelapt. Als ouder kies je een kinderfiets uit op shop.bikeflip.nl. De mensen van BikeFlip brengen hem bij vervolgens bij je thuis. Gaat er iets kapot? Dan komen ze hem repareren. En is je kind te groot geworden voor de fiets? Dan kun je de fiets inruilen voor een groter exemplaar. De oude fiets gaat dan – na een uitgebreide check – door naar een ander kindje. ‘Van ieder inwisselmoment – en dus van iedere nieuwe fiets – maken wij een feestje’, belooft BikeFlip.
Nederland telt dus meer fietsen dan mensen. Gemiddeld heeft elke Nederlander 1,3 fietsen tot zijn beschikking. Bron
BikeFlip is een idee van Casparis Beyer. Tijdens een ritje door Utrecht zag hij opeens overal leasefietsen. Hij vond het een goed idee, maar hij zag op het terrein van duurzaamheid en circulariteit nog wel wat verbeterpunten. Tijdens een studieopdracht werkte de student Sustainable Business and Innovation zijn idee verder uit: leasefietsen voor kinderen, maar dan niet met nieuwe fietsen, maar met refurbished fietsen. Zo wordt er minder afgedankt en minder onnodig geproduceerd. Het resultaat is BikeFlip; Casparis bijdrage aan een betere wereld en een duurzame fietseconomie. Op dit moment vind je BikeFlip alleen in Utrecht en omgeving, maar vanaf 2023 levert het jonge bedrijf ook in Amsterdam. Voor de periode daarna liggen er uitbreidingsplannen voor andere steden klaar.
Fairphone: de Nederlandse mobiele telefoon met hart voor mens en planeet
De smartphones van Fairphone bevatten net als alle andere telefoons onder meer chips, displays en andere technische componenten. Maar bovenal bevatten ze, zo schrijft Fairphone op de website, hart voor mens en planeet. En dat zien we niet in elke telefoon.
Het gebeurt niet zelden dat smartphones waar het nieuwe vanaf is worden afgedankt wanneer er een kras op het display zit, of de batterij al na een halve dag buiten adem is. Fairphone ontwikkelt juist producten die lang meegaan, met de mogelijkheid tot repareren in het achterhoofd. Het in Amsterdam gevestigde bedrijf ontwierp de eerste modulaire telefoon ter wereld. Is een bepaald onderdeel, zoals het display of de accu, aan vervanging toe? Dan is die makkelijk te vervangen, in plaats van dat de hele telefoon total loss verklaard wordt.
Het Nederlandse telefoonmerk biedt met Fairphone Easy nu ook een duurzame phone-as-a-service aan. Deze abonnementsdienst is gericht op mensen die hun telefoon langer willen gebruiken en tegelijkertijd graag zien dat reparatie en onderhoud geregeld worden. Gebruikers worden beloond met lagere maandelijkse kosten als ze hun telefoon langere tijd in goede conditie houden. Voor elk jaar dat gebruikers de telefoon langer houden en hem niet hoeven te laten repareren vanwege schade, betalen ze twee euro minder per maand, zelfs na vijf jaar gebruik. Een soort no-claimkorting dus.
Bij bijvoorbeeld een wasmachine of stofzuiger zorgt juist het gebruik voor de meeste uitstoot, respectievelijk 25 en 21 procent. De reden voor de hoge uitstoot bij de productie van smartphones zit hem in gebruikte grondstoffen en de relatief korte levensduur. Bron
Als de abonnee het abonnement opzegt, geeft Fairphone de telefoon een nieuwe jeugd door hem op te knappen en aan een nieuwe abonnee te geven, of door de onderdelen te gebruiken om een andere telefoon te repareren. Aan het einde van de levensduur van de telefoon zorgt Fairphone ervoor dat deze goed wordt gerecycled.
Het resultaat: aanzienlijk minder verspilling en weer een stapje dichter bij een faire toekomst. Maar Fairphone geeft niet alleen om duurzame materialen; mensen vinden ze nóg belangrijker. Het bedrijf geeft om mensenrechten en het welzijn van arbeiders. Onder meer door te zorgen dat productiemedewerkers nooit worden blootgesteld aan schadelijke stoffen en open communicatie met werknemers te bevorderen. Daar kunnen heel wat bedrijven of, we noemen maar een voorbeeld, mondiale voetbalbonden een voorbeeld aan nemen.