Zsilt: zon, zee en circulair strandspeelgoed

Beelden van stranden bezaaid met plastic afval en de plastic soep in de oceaan. Door alle berichtgeving rondom het plasticprobleem, zijn plasticvervuiling en de zee onlosmakelijk met elkaar verbonden geraakt. Toch gaan vele van ons ieder jaar weer naar het strand met een tas vol wegwerpplastic strandspeelgoed. ‘Is dat niet gek?’, vroeg Sylvia Smit zich af. En dus ging ze aan de slag met het vergroenen van onze strandtas. Het resultaat? Zsilt: strandspeelgoed gemaakt van hoogwaardig gerecycled plastic.

De roots van Sylvia Smit liggen in Zeeland, waar ze opgroeide aan de kust. Zsilt is dan ook ontstaan vanuit haar liefde voor de zee en het strand waar ze als kind uren doorbracht. ‘Ik werkte jarenlang in de vastgoedsector en de ruimtelijke ordening. Vier jaar geleden wilde ik iets anders gaan doen. Iets wat recht uit mijn hart komt.’ Haar man werkte in de afvalrecycling. Smit verbond het één met het ander. ‘Met Zsilt wil ik het meest duurzame strandspeelgoed maken. Gerecycled plastic van hoge kwaliteit, dat lang meegaat en weer recyclebaar is, bleek hiervoor de meest duurzame optie.’

Natuurlijk moet strandspeelgoed naast duurzaam, ook vooral leuk zijn om mee te spelen en er voor kinderen aantrekkelijk uitzien. Smit ging op zoek naar een ontwerper met een groen hart die dit goed zou kunnen.’ Ik kwam toen al snel uit bij Rinke van Remortel’. De ontwerper van de bekende Doppper-fles. ‘Hij was meteen enthousiast en bleek net als ik ook een Zeeuw. We delen de liefde voor de kust.’

Vallen, opstaan en innoveren

Het idee het meest duurzame strandspeelgoed te maken was en is nog steeds heel simpel. Iedereen die Smit erover vertelde begreep het meteen en was direct enthousiast. Smit en Van Remortel gingen aan de slag met een kleine startsubsidie van de Provincie Zeeland. Later haakte ook Dennis van der Meule van DasBuro aan. Met zijn expertise op het gebied van branding zouden ze Zsilt als merk in de markt zetten. Dat gebeurt nu ook, de weg ernaartoe duurde alleen wat langer dan gehoopt. Plastic recyclen bleek namelijk niet zo gemakkelijk als het klonk. Smit vertelt: ‘Plastic recyclen gebeurt al jaren en is niet nieuw. Alleen, dan heb je het wel over ‘downcycling’. Je maakt dan van gerecycled plastic laagwaardige materialen. Met Zsilt wilden we juist een kinderveilig, hoogwaardig designproduct maken. Iets dat van gerecycled plastic nog zelden wordt gemaakt.’

Ook de kleur van gerecycled plastic bleek een uitdaging. ‘Die is standaard bruinig zwart. Niemand koopt strandspeelgoed van die kleur’, vertelt Smit. ‘Samen met de plastic recycling industrie zijn we er in geslaagd om het plastic vooraf op kleur te scheiden en waar nodig opnieuw in te kleuren.’ Het resultaat zijn kleuren die net even anders zijn dan het gebruikelijke primaire rood, geel en blauw. ‘Zo kunnen mensen Zsilt niet alleen herkennen aan het mooie design, maar ook aan de kleur van ons speelgoed.’

Dit alles maakt dat het strandspeelgoed van Zsilt een samenwerking is tussen verschillende ketenspelers die zich hebben ingezet voor dit innovatieve product. Van afvalrecyclers tot de spuit- en gietindustrie, maar dus ook een hele specifieke industrietak die zich bezighoudt met het inkleuren van gerecycled plastic.

Circulair strandspeelgoed

Na vier jaar werken lanceert Zsilt in mei 2020 zijn eerste speelgoeditems. Een emmer, huisje, twee schepjes, boot, schuur en een schraper. Over de vorm en functionaliteiten van elk van deze items is nagedacht. Alle items zijn multifunctioneel. De stelen van de schepjes hebben de vorm van een potloodpunt, zodat je ermee in het zand kunt schrijven. Met de schraper kun je een oppervlakte glad maken of reliëf creëren. De emmer is tegelijkertijd een bouwvorm. ‘Doordat ons speelgoed multifunctioneel is, wakkert het de creativiteit van kinderen aan. Proefsessies met kinderen op het strand en in de zandbak op school, hebben dit bewezen.’

Het strandspeelgoed van Zsilt is op meerdere manieren duurzaam en circulair. Het circulaire designprincipe ‘transformeerbaar’ zie je terug in de multifunctionele eigenschappen. Het speelgoed is niet alleen gemaakt van gerecycled plastic, maar kan zelf ook weer volledig gerecycled worden. ‘Wat ik zelf heel belangrijk vind’, gaat Smit verder, ‘is dat speelgoed kwaliteit heeft.’ Ze vertelt over haar ervaring dat het hengsel van strandemmers vaak snel kapot gaat, omdat het niet stevig genoeg is. ‘Ons speelgoed is weliswaar wat duurder, maar door de kwaliteit gaat het langer mee en blijft het langer mooi. Waardoor je uiteindelijk niet meer betaalt.’ En consumenten worden via de verpakking en de website opgeroepen om het product door te geven of te laten recyclen.

Lokaal gerecycled plastic veilig voor kinderen

‘Wat ik het leukste vond in de afgelopen vier jaar, is dat we door het concept van Zsilt heel veel partijen hebben kunnen wakker schudden met wat er mogelijk is. Mensen die al jaren in de plastic-recyclingindustrie werken, maar nooit hadden gedacht dat hun product gebruikt kon worden voor het maken van kinderspeelgoed. En nu is het er! Dat vind ik ontzettend mooi.’ Dat er nog weinig kinderspeelgoed van gerecycled materiaal wordt uitgebracht, betekende ook dat er op het gebied van gerecycled plastic en veiligheid voor kinderen nauwelijks iets bekend was. Smit heeft dat zelf moeten uitzoeken. Maar het is gelukt en het speelgoed is nu geheel volgens Europese richtlijnen gecertificeerd.

Het plastic dat voor het speelgoed van Zsilt wordt gebruikt zijn vooral voedselverpakkingen en komt bij Nederlandse plasticrecyclers vandaan. ‘Behalve dat ons speelgoed veilig moet zijn voor kinderen, vind ik het belangrijk dat er door de hele keten op een verantwoorde manier wordt gewerkt. We produceren daarom volledig in Nederland. Ook zetten we ons in voor sociaal ondernemerschap. In het productieproces werken we daarom waar het kan, met mensen die een afstand hebben tot de arbeidsmarkt.’

Zsilt over de hele wereld

In februari 2020 stond het Zsilt-team voor de eerste keer op een beurs voor winkeliers. De reacties waren goed en de stand werd druk bezocht. Smit vertelt enthousiast over de waanzinnige drukte die daarna kwam; ‘Uit verschillende sectoren kregen we al positieve reacties, en nu dus ook vanuit de retail. Dat is bemoedigend voor het hele team dat hier jarenlang ontzettend hard aan heeft gewerkt. Maar het bewijst voor mij vooral dat de verandering waar wij als Zsilt voor staan, zich als een inktvlek zou kunnen verspreiden.’

Zsilt wordt nu nog gerund door een klein team, maar heeft grote ambities. Als het aan Smit ligt, zien we het speelgoed zo snel mogelijk op alle stranden over de hele wereld. Om iedereen te inspireren, maar ook om te bewijzen dat het kan: hoogwaardig plastic recyclen dat veilig is, en waarvan mooie producten kunnen worden gemaakt. Producten die we als consument niet zomaar weggooien en laten eindigen als afval in onze zee, maar die we doorgeven of opnieuw laten recyclen.

Het duurzame speelgoed van Zsilt is verkrijgbaar via de webshop op de Zsilt website. Naast voor op het strand, is het speelgoed natuurlijk ook heel geschikt voor de zandbak thuis of in de speeltuin. Water, zand en speelgoed is alles wat kinderen nodig hebben op een mooie zonnige dag.