Uruguay zet volop in op schone energie

Als het gaat over landen die voorop lopen op het gebied van schone energie denk je misschien aan Zweden of Finland. Twee landen waarvan bekend is dat ze al volop inzetten op duurzame energie. In 2017 kwam in deze landen respectievelijk 54,5 en 41 procent van de opgewekte energie uit duurzame bronnen. Er is echter een land, aan de andere kant van de wereld, dat het al langer erg goed doet als het aankomt op schone energie: Uruguay.

Zuid-Amerika staat niet meteen bekend om haar duurzame energie. Toch heeft het Zuid-Amerikaanse Uruguay een flinke prestatie geleverd in de energietransitie. Jan Raes, Global Sustainability Advisor bij ABN AMRO en Expert Circulaire Economie bij UNEP, vertelt: ‘Ik was eind vorig jaar in Uruguay voor het geven van een workshop over circulaire economie. Ik deed dit in samenwerking met onder andere UNIDO, een agentschap van de Verenigde Naties. Hierbij waren ambtenaren van acht Latijns-Amerikaanse landen aanwezig. Tijdens de workshop beweerde een trotse Uruguayaan dat zijn land een internationale koploper was op het gebied van duurzame energie. Maar liefst 95 procent zou van hernieuwbare bronnen komen. Ik nam dit met een korreltje zout en dacht: Eerst zien, dan geloven. Maar later ging ik me er in verdiepen en zijn verhaal bleek te kloppen.’

Uruguay met 95 procent hernieuwbare energie showcase bij Verdrag van Parijs

Terwijl ’s werelds grootste landen in 2015 in Parijs samenkwamen voor de Klimaattop om te onderhandelen over waarom het verdrag niet al te verplichtend gemaakt moest worden, was daar voor Uruguay geen noodzaak toe. Uruguay had in 2015, nog voor die wereldwijde klimaattop, zijn klimaatactieplan ingediend bij het Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC).

De afgelopen tien jaar heeft Uruguay, zonder nieuwe nucleaire centrales en zonder nieuwe waterkrachtcentrales, zijn energiemix stapsgewijs aangepast. In 1970 was nog vijftig procent van de energie in Uruguay afkomstig van olie. Inmiddels is 95 procent van de energie afkomstig van duurzame bronnen, zoals windturbines, zonnepanelen, biomassa en waterkracht.

Ramon Mendez, het groene brein van Uruguay

In 2008 presenteerde Uruguay een nieuw energiebeleid, met een tijdspanne van 25 jaar. Het brein achter deze plannen was Ramon Mendez, destijds de Uruguayaanse minister van klimaatbeleid. Mendez werd in 2016 door het blad Fortune uitgeroepen tot één van de belangrijkste wereldleiders.

Toelating private sector in kader van energietransitie

Samenwerking van publieke en private bedrijven is een belangrijke factor geweest voor het succes van deze energietransitie. Tot de dag van vandaag heeft staatsbedrijf UTE het energiemonopolie in Uruguay. De private sector vertegenwoordigt minder dan tien procent van de energieopwekking. Toch is de private sector in de laatste jaren versneld toegelaten tot de Uruguayaanse energiemarkt. Dit op voorwaarde dat ze kennis rond hernieuwbare energie zouden meebrengen en dat ze UTE zouden helpen om hernieuwbare capaciteit op te bouwen.

Mede dankzij de privatisering en de verduurzaming is de stroomrekening voor Uruguayanen niet hoger geworden. Zeer belangrijk voor een rechtvaardige transitie. Sterker nog, de energierekening is zelfs lager dan in 2011, toen het land nog volop olie gebruikte als energiebron.

Uruguay heeft een gunstige uitgangspositie. Met een kleine bevolking en een aanzienlijk oppervlak, heeft het land voldoende open ruimte voor windenergie en zonneparken.

Vervolgstappen?

Is het verhaal van Uruguay alleen maar een halleluja-verhaal? Zeker niet. Uruguay heeft 3 miljoen inwoners en 12 miljoen runderen. Het aantal runderen per inwoner en de vleesconsumptie verslaan alle records. Dit staat op gespannen voet met duurzaamheid. Maar ondertussen is hun energiesector schoner dan de meeste andere landen en heeft het land laten zien dat de energietransitie van een klein land een interessante showcase kan zijn.

Dit artikel is tot stand gekomen in samenwerking met Jan Raes.