Panty’s: hét wegwerpkledingstuk. Kan het anders?

Iedereen die panty’s draagt kan het beamen: aan dit kledingstuk kleeft een groot nadeel. Zelfs de duurdere exemplaren zijn vaak binnen de kortste keren stuk en vroeg of laat krijgt vrijwel elke panty een enkeltje prullenbak. Zonde. Zeker wanneer je weet dat een panty gemaakt wordt van nylon en elastaan. Twee materialen die niet goed scoren als het gaat om duurzaamheid. Tel daarbij op dat het jaren duurt om een panty te ontbinden – wat betekent dat er nog een hoop geladderde panty's op vuilstortplaatsen te vinden zijn – en je vraagt je af of het niet anders kan.

Nylon en elastaan: sterk en rekbaar. En niet zo duurzaam.

Eerst even naar de basis. Een panty wordt gemaakt van twee soorten synthetisch materiaal. Synthetische materialen zijn in feite plastic. De twee stoffen die we terugvinden in een panty zijn nylon (ook wel polyamide) en elastaan. Elastaan kun je ook kennen onder de noemer spandex, of de merknaam Lycra. Zowel nylon als elastaan staat bekend om de rekbaarheid. Nylon heeft als extra voordeel dat het extreem sterk is. Zo sterk, dat er bijvoorbeeld ook parachutes van gemaakt worden.

De productieprocessen van nylon en elastaan lijken wat op elkaar. Aan de basis staat ruwe olie en na een chemische reactie wordt onder sterke verhitting plastic gemaakt. Hier worden vervolgens draden van gesponnen. Bij het productieproces van nylon wordt daarbij gewerkt met het bestanddeeladipinezuur. Dit zuurt zorgt ervoor dat er in het productieproces lachgas vrij komt. Lachgas is een broeikasgas dat driehonderd keer krachtiger is dan CO₂. Je kunt wel raden dat dat niet zo best is voor het milieu. Elastaan scoort in het productieproces wat minder slecht, maar erg milieuvriendelijk is ook deze stof niet te noemen. Een nadeel van elastaan is de grote hoeveelheid chemicaliën die nodig zijn in het productieproces.

Van luxe kledingstuk naar wegwerpproduct

Wat betreft de grondstoffen en het productieproces van een panty kunnen we dus concluderen dat dit niet bepaald bijdraagt aan een groene toekomst. Daar komt vervolgens nog bij dat de gemiddelde panty maar een korte levensduur kent.

Vroeger waren panty’s overigens helemaal geen wegwerpproduct. Aanvankelijk was de panty een luxe kledingstuk, gemaakt van duur materiaal als zijde. Ontstond er een ladder? Dan bracht je de panty naar de kledingmaakster. Zij haalde de steek omhoog en herstelde het gaatje.

Textielverwerker Sympany: 'wij willen ze niet'

Gezien het vervuilende productieproces lijkt het wenselijk om panty’s zo veel mogelijk te recyclen, zodat de gebruikte grondstoffen in ieder geval goed worden gebruikt. Echter, veel kapotte panty’s eindigen met een ladder in de prullenbak. Is de textielbak geen betere optie voor een geladderde panty? Twijfelachtig, zo blijkt. Navraag bij kledinginzamelaar Sympany leert dat zij eigenlijk niet op panty’s zitten te wachten. ‘Kapotte panty’s zien wij liever niet in onze containers’, laat een medewerker van Sympany weten. ‘Ze kunnen nog niet gerecycled worden en komen nu alsnog bij het afval.’

Waarom worden panty’s niet gerecycled? Het recyclen is lastig door de combinatie van gebruikte stoffen. Nylon en elestaan an sich kunnen gerecycled worden. Maar de twee materialen zijn in een panty letterlijk met elkaar verweven. En omdat het om vergelijkbare processen gaat, mengen de vezels in het recyclingproces met elkaar. En dan kun je er weinig mee.

Circulaire panty’s bestaan niet. Dit zijn de alternatieven.

Op dit moment is het nog niet mogelijk een ‘oude’ panty te recyclen tot een nieuwe panty. Toch zien we volop beweging in de panty-branche. We zijn niet de eersten die opmerken dat dit kledingstuk alles behalve duurzaam is. Verschillende merken zetten een stapje in de goede richting.

• Swedisch Stockings: gerecycled garen en inzamelen van kapotte panty’s

Swedish Stockings maakt panty’s van gerecycled garen. De nylon die gebruikt wordt in deze panty’s komt van ongebruikte restanten in de kledingindustrie. Bij de productie van de panty’s, die verkrijgbaar zijn in verschillende kleuren en printjes, wordt milieuvriendelijke verf en zonne-energie gebruikt.

Mooie stappen, maar waar Swedish Stockings vooral punten mee scoort is het recyclingprogramma. Consumenten kunnen kapotte panty’s inleveren bij het Zweedse bedrijf. Wie drie panty’s – het maakt niet uit van welk merk – opstuurt krijgt een kortingscode van tien procent voor het kopen van Swedish Stockings. Omdat het (nog) niet mogelijk is om van de ingezamelde versleten en kapotte exemplaren nieuwe panty’s te maken, wordt de ingezamelde stof verwerkt in jerrycans en tafels. Niet de meest glamoureuze toepassing, maar het is een begin.

Om uiteindelijk tot circulaire panty’s te komen – wanneer de techniek hiervoor er wél is – is het belangrijk om een goed en sluitend retoursysteem te hebben. Klanten van Swedish Stockings zijn hier in ieder geval alvast aan gewend.

• Billi London: biologisch afbreekbare panty’s

Het merk Billi London bracht in 2020 biologisch afbreekbare panty’s op de markt. Verschillende tests hebben aangetoond dat deze panty’s binnen vijf jaar biologisch afbreekbaar zijn, versus de veertig tot wel honderd jaar voor traditionele panty's.

Op de website van Billi London lees je dat zij panty’s van gerecycled garen niet zo’n beste oplossing vinden. Ze benadrukken daarbij dat het simpelweg niet mogelijk is om van oude panty’s nieuwe panty’s te maken. Het ‘downcyclen’ van een kapotte panty tot een minder waardevol product, lost volgens Billi London slechts een klein deel van een groter probleem op.

Zolang hoogwaardige recycling niet mogelijk is, denken de ondernemers achter Billi Londen dat het een betere oplossing is om panty’s te produceren gemaakt van biologisch afbreekbare stoffen. Op die manier kan een kapot product na vergisting worden afgebroken tot biogas.

• Wolford: Cradle to Cradle panty’s

Wolford is een grote speler in de panty-, kousen- en ondergoedindustrie. Als sinds 1950 verkoopt dit merk producten in het hogere prijssegment. In 2018 bracht Wolford zijn eerste Cradle to Cradle collectie op de markt, toen nog zonder panty’s. In 2020 volgde een nieuwe collectie: The Aurora Collection. Dit keer wel met panty’s. Alle producten in de Aurora-collectie zijn Cradle to Cradle gold gecertificeerd. Dit betekent dat geen van de gebruikte materialen op enig moment in het productieproces schade toebrengen aan het milieu. Voor de panty’s is gebruikgemaakt van onder meer Econyl®; een soort nylon gemaakt van gerecyclede oceaanvisnetten en ander nylonafval. Afgedragen en kapotte kledingstukken uit de collectie, dus ook de panty’s, mogen terug naar Wolford. Daar kunnen ze worden gecomposteerd tot biogas, wat vervolgens gebruikt wordt in de productiefaciliteiten van Wolford.