Nederlanders drinken gemiddeld ruim acht kilo koffie per persoon per jaar, maar we realiseren ons niet dat onze koffie vaak een bittere bijsmaak heeft. Zo’n negentig procent van de totale koffiewaarde verdwijnt in de zakken van een handvol multinationals. De koffieproducerende landen blijven achter met een schamele tien procent. Volgens Moyee Coffee is deze disbalans op geen enkele manier te rechtvaardigen. Daarom willen zij de koffieketen radicaal veranderen. We gingen hierover in gesprek met Guido van Staveren, oprichter van Moyee.
‘Moyee is niet opgericht om ‘gewoon’ koffie te verkopen’, begint Guido van Staveren. ‘Toen ik ontdekte dat er bij de productie van koffie steeds minder geld achterblijft in het land van herkomst en deze landen hierdoor afhankelijk blijven van ontwikkelingshulp, besefte ik dat dit radicaal anders moest. De groeiende ongelijkheid is een van de grootste problemen van deze tijd. Wij willen de balans terugbrengen. Ons doel is om een 50/50 balans te creëren tussen koffieboeren en koffieproducenten.’
FairChain = Fairtrade 2.0
Die balans creëert Moyee aan de hand van FairChain-principes, die een stap verder gaan dan Fairtrade. Fairtrade verzekert lokale boeren van een minimumprijs voor hun ongebrande koffiebonen. Hoewel het een goede eerste stap was en Fairtrade veel heeft bijgedragen aan bewustwording, bestrijdt het armoede op een te bescheiden schaal. Met FairChain wil Moyee de hele keten veranderen. Volgens Van Staveren wordt de ongelijkheid in de keten niet alleen doorbroken door alleen maar meer geld te betalen voor de bonen. Daar is meer voor nodig.
Ik was verbijsterd toen ik erachter kwam dat Ethiopië als groot exportland van koffiebonen zelf geen branderijen had.
Guido van Staveren, oprichter Moyee Coffee‘Ik was bijvoorbeeld verbijsterd toen ik erachter kwam dat Ethiopië als groot exportland van koffiebonen zelf geen branderijen had’, vertelt Van Staveren. ‘Daarom zijn wij eerst gaan investeren in een ISO-gecertificeerde koffiebranderij. Anders dan de ‘Big Coffee’ – de koffie multinationals – verwerken en verpakken we de koffie dus in het land van herkomst. Op deze manier blijft er vierhonderd procent meer geld achter in het koffieproducerende land dan bij de ‘Big Coffee’-bedrijven.’
‘We willen zoveel mogelijk impact maken. Daarom werken we alleen met de allerarmste boeren. Om een continue kwaliteit te kunnen garanderen, leiden we onze boeren op zodat zij zich kunnen ontwikkelen tot gelijkwaardige partners. Inmiddels hebben we 564 koffieboeren in ons programma in Ethiopië en 1.200 in Kenia. We betalen de koffieboeren twintig procent boven de marktprijs. Dit komt neer op gemiddeld zes euro per kilo. Zo werken we aan een leefbaar inkomen. De boer kan zo niet alleen zorgen voor voldoende eten en drinken voor zijn gezin en een dak boven zijn hoofd, maar ook voor onderwijs, gezondheidszorg en spaargeld.’
De tijd van storytelling is voorbij, we moeten naar storyproving.
Guido van Staveren, oprichter Moyee Coffee‘Fair’ betekent ook volledige transparantie
Volgens Van Staveren blijven ‘impact’ en ‘duurzaamheid’ holle begrippen als deze niet gepaard gaan met heldere doelstellingen en controleerbaar bewijs. Een keten is pas echt ‘fair’ als deze inzichtelijk is. ‘De tijd van storytelling is voorbij, we moeten naar storyproving’, legt Van Staveren uit. ‘Daarom maakt Moyee gebruik van het FairChain blockchain-platform. In dit systeem staan alle stappen in de productie- en verkoopketen van Moyee: van oogsten tot branden en van verpakken tot verkopen. Zo kunnen consumenten de hele Moyee-keten bekijken en precies zien wie er wat verdient.’
‘Blockchain is een technologie die vertrouwen oplevert. Doordat de data door een slimme vergrendeling niet kunnen worden aangepast, hebben we zo transparantie in zijn puurste vorm. Het platform biedt daarnaast de mogelijkheid om als klant zelf impact te maken. Bijvoorbeeld door een van de Moyee koffieboeren te helpen bij het investeren in nieuwe koffieplanten. Deze extra koffie planten verhogen het inkomen van de boer en helpen het bos te behouden.’
Alleen door samenwerking verander je de héle keten
De keten over de hele sector veranderen, kun je niet alleen. Daarom werkt Moyee samen met overheden, NGO’s en andere koffiebedrijven. ‘Met Futureproof Coffee Collective werken we bijvoorbeeld met twintig andere koffiebedrijven aan een gezamenlijk meetmodel, waarmee we kunnen berekenen wat koffie kost als je ook de sociale- en milieukosten meerekent. In dit proces worden we onder andere bijgestaan door True Price, die dit eerder voor Tony’s Chocolonely inzichtelijk maakte.
Daarnaast is Fairtrade bijvoorbeeld – net als wij - bezig met een project voor leefbaar inkomen. Dat pakken we dan samen op. Door samen te werken en methodologieën uit te wisselen kom je verder als je de keten over de hele sector wilt veranderen.’
‘Big’ worden: ‘niet uit ego, maar uit noodzaak’
Een koffiebedrijf starten in Ethiopië en in een overvolle koffiemarkt in Nederland is een grote uitdaging. Van Staveren noemt het ‘een wonder’ dat Moyee staat waar het nu staat. ‘Het was moeilijk om voet aan de grond te krijgen. Als ik één ding geleerd heb, dan is het dat je er alleen komt als je continu uitdraagt waar je voor staat. Door daaraan vast te houden, vielen we op een gegeven moment op en konden we groeien.’
Voor de coronacrisis haalde Moyee tachtig procent van de omzet uit de zakelijke markt en de horeca. Hoewel de online verkoop in maart 2020 verdrievoudigde, vielen de horeca en de zakelijke markt vanwege de lockdown weg. ‘Gelukkig zijn wij vijf jaar geleden al gestart met een webshop. Dat liep goed, maar we groeiden harder in het zakelijke segment. Daarom hebben we onze focus toen verlegd. Nu zijn we blij dat we al een online-tak hadden, maar natuurlijk hopen we dat straks ook de zakelijke markt weer aantrekt.’
Het is tijd om een grote revolutie te ontketenen in de koffiemarkt.
Guido van Staveren, oprichter Moyee Coffee‘Sinds december ligt onze koffie ook in de schappen van Albert Heijn’, gaat Van Staveren verder. ‘Een mooie stap, waarmee we ook het grote publiek kunnen bereiken. De komende tijd willen we de consumentenmarkt verder aanwakkeren. We zijn in gesprek met supermarkten in Ierland, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk. Ook online gaan we onze markt uitbreiden naar deze landen. Dit zijn mooie schaalbare kanalen, waarmee wij zelf ook ‘Big’ willen worden. Niet vanuit ego, maar omdat het nodig is om meer gelijkheid te creëren in de wereld. Het is tijd om de community verder te laten groeien en een grote revolutie te ontketenen in de koffiemarkt.’
