Voor veel mensen is het een jaarlijks ritueel: begin december een kerstboom uitzoeken en optuigen, om de boom vervolgens in januari – meestal uitgedroogd en met een stuk minder naalden – weer vaarwel te zeggen. Wat er vervolgens met de kerstbomen gebeurt? In het beste geval eindigt een boom zonder kluit als houtsnippers en compost. Maar ook de verbrandingsoven is voor een deel van de kerstbomen nog altijd het eindstation. Zonde! De gemiddelde kerstboom heeft zo’n vijf tot tien jaar nodig om uit te groeien tot een kerstwaardig exemplaar. Kiezen voor een zogenaamde adoptieboom, bijvoorbeeld van BeterBoompje, is een duurzamer alternatief. Maar aangezien de vraag naar dit soort huurbomen groter is dan het aanbod en niet iedereen de prijs van zo’n duurzamere boom wil of kan betalen, zullen er ook dit jaar na de feestmaand weer een hoop kerstbomen 'gedumpt' worden. De provincie Zuid-Holland en de gemeente Rotterdam besloten dit jaar 10.000 kerstbomen een tweede leven te geven. Hoe? Met de Kerstbomenchallenge.
In Rotterdam en omgeving worden na de kerst bomen ingezameld om ze te verwerken tot houtsnippers en er compost van te maken. Om dit jaar nog meer kerstbomen in te zamelen én om werk te maken van hoogwaardiger hergebruik, kondigden provincie Zuid-Holland en de Gemeente Rotterdam ver voor het kerstseizoen, in mei 2021, een ‘challenge’ aan. De partijen trekken hiervoor samen op met The Bin, een organisatie die zich volledig richt op circulaire uitdagingen. Ondernemers met een goed idee om het hout en de naalden van de kerstbomen te verwerken konden zich aanmelden.
Werken aan een circulaire transitie is erg abstract. Daarom is het belangrijk om met concrete projecten aan de slag te gaan.
Marloes Arkesteijn, transitiemanager Groene Grondstoffen & Voedsel van de Provincie Zuid-HollandZo werkt circulair
Marloes Arkesteijn, transitiemanager Groene Grondstoffen & Voedsel van de Provincie Zuid-Holland, stond aan de basis van de Kerstbomenchallenge. Arkesteijn vertelt op Rotterdamcirculair.nl over de dubbele impact van het project: ‘Werken aan een circulaire transitie is erg abstract. Daarom is het belangrijk om met concrete projecten aan de slag te gaan. Dan wordt het heel tastbaar waar het om gaat. Zo kwam ik op de Kerstbomenchallenge. Met een project als dit maak je voor een breed publiek duidelijk wat circulair is.’
Over de keuze voor de samenwerking met de gemeente Rotterdam is Arkesteijn duidelijk. ‘De gemeente Rotterdam is de ideale partij. Zij is in staat dit concreet te maken. En als Rotterdammers zijn zij in staat dit ook voor elkaar te krijgen. Ja, inderdaad, de handen-uit-de-mouwen-mentaliteit.’
Oesterzwammen-kweeksets en potgrondvervanger
In september werd bekend gemaakt welke vier ondernemers de 10.000 kerstbomen die met de Kerstbomenchallenge ingezameld moeten worden een tweede leven gaan geven. Naast een gigantische berg bomen, ontvangen zij een startkapitaal van gezamenlijk 12.500 euro om hun idee te realiseren.
Winnaars van de challenge zijn de ontwerpers van VanHier, ‘ONZE fabriek’, Carolien van Wanrooy en Den Ouden/Pennid. Wat zij met de kerstbomen gaan doen?
- De ontwerpers van VanHier gaan de takken en de naalden van de kerstbomen verwerken tot plaatmateriaal waar verschillende producten uit gemaakt kunnen worden. Zoals postkaarten en kersthangers.
- ONZE fabriek is een samenwerking tussen ontwerpers en sociale maakplaatsen. Zij gaan de stammen van de kerstboom verwerken tot kaarthouders.
- Carolien van Wanrooy ontwikkelt met de kerstboom-resten een starterkit van de takjes en naalden waarmee je thuis oesterzwammen kunt kweken.
- Den Ouden/Pennid gaat een grote hoeveelheid aan kerstbomen verwerken tot halffabricaat en potgrondvervanger. De halffabricaten kunnen door de andere ondernemers worden gebruikt om producten van te maken. De bodemverbeteraar moet ervoor zorgen dat water beter wordt vastgehouden.
Wil jij alvast één van de producten kopen in de pre-sale? Dat kan in de webshop van BeterBoompje.
In de toekomst willen we natuurlijk het liefst dat alle kerstbomen hun weg vervolgen als duurzaam en circulair product.
Marloes Arkesteijn, transitiemanager Groene Grondstoffen & Voedsel van de Provincie Zuid-HollandKerstbomen als laaghangend fruit
Volgens Arkesteijn sluit de Kerstbomenchallenge perfect aan op de circulaire ambities van de provincie en de gemeente Rotterdam: ‘De ambitie van zowel de provincie als de gemeente is om in 2050 100 procent circulair te zijn. Dit is een omvangrijke en complexe opgave. Het hoogwaardig verwerken van groene reststromen tot nieuwe producten is een van onze aandachtsgebieden. Kerstbomen zijn hierbij, wat je noemt, laaghangend fruit. Na de jaarwisseling worden ze op straat gelegd of ingeleverd. Daarna worden ze verwerkt tot houtsnippers en wat over blijft tot compost. Hoe mooi zou het zijn als je er nog meer producten van kunt maken.’
De Kerstbomenchallenge zorgt niet alleen voor het hoogwaardiger hergebruik van bomen, maar leert alle betrokken partijen ook over de stappen die te zetten zijn bij de transitie naar een circulaire economie. Carolien van Eykelen van de gemeente Rotterdam: ‘De ambitie is om de héle boom te gebruiken. Dus niet alleen het hout. Gaandeweg bleek dat je er dan niet bent met één partij. De een wil de naalden, de ander de stammen en de derde wil juist de takjes. Dat samenwerking in de keten belangrijk is, wisten we al, maar hier merkten we het aan den lijve.’
Van Kerst naar Nieuw
De Kerstbomenchallenge wordt door een aantal ondernemers doorontwikkeld tot een breder concept met de naam Van Kerst naar Nieuw. Arkesteijn: ‘In de toekomst willen we natuurlijk het liefst dat alle kerstbomen hun weg vervolgen als duurzaam en circulair product. Het mooiste zou zijn als we de cirkel in de provincie en in de stad kunnen sluiten. Het is mooi dat we met deze challenge hiervoor de eerste aanzet hebben kunnen geven.'
Om de kerstbomen een nieuw leven te kunnen geven opent de gemeente Rotterdam na de feestdagen speciale inleverpunten voor de bomen. Bewoners die hun boom (zonder versiering) na de feestdagen daar afleveren, krijgen een vergoeding van 50 cent per boom. |
