Rietje voor rietje het plasticprobleem oplossen

Dagelijks worden over de hele wereld honderden miljoenen wegwerprietjes gebruikt. Naar schatting zijn dit in Nederland drie miljard rietjes per jaar. Na gebruik worden deze rietjes weggegooid. Met rietjes van stro biedt ondernemer Ev Liu een milieuvriendelijk alternatief dat inmiddels op meer dan 200 locaties in Europa succesvol is geïntroduceerd. En de rietjes zijn nog maar de eerste stap. Liu werkt aan nieuwe innovatieve alternatieven voor wegwerpproducten.

In 2017 richtte Ev Liu haar onderneming Straw by Straw op, waarmee ze de wereld van wegwerpproducten wil veranderen, te beginnen met rietjes. Dat is niet onopgemerkt gebleven; ze verschijnt regelmatig in de media en onlangs werd Liu geselecteerd voor de Duurzame Jonge 100.

Schildpad met rietje in neus

Tijdens een duikvakantie in Thailand ontstond het idee om een duurzame onderneming te starten. ‘De oceaan en het plasticprobleem dat daar speelt, raakte me enorm. Toen ik me er later thuis in ging verdiepen zag ik verschrikkelijke beelden, waaronder die van een schildpad met een rietje in zijn neus. Ik heb een opleiding in bedrijfskunde en marketing en besloot om mijn commerciële vaardigheden daarvoor in te zetten.’ Liu dook in de wereld van wegwerpplastic. Ze onderzocht verschillende mogelijkheden om het plasticprobleem aan te pakken en kwam uit op rietjes. ‘Veel mensen gebruiken ze, maar er waren helemaal geen goede alternatieven.’ Na gebruik zijn rietjes niet te recyclen en als ze in de natuur terechtkomen is dat schadelijk voor dieren en het milieu. Bij de productie wordt olie gebruikt en CO2 uitgestoten.

Van eetbare rietjes naar stro

Liu startte met eetbare rietjes, die ze samen met studenten uit Wageningen ontwikkelde. ‘Ik was super trots en liep op evenementen en congressen rond om iedereen te laten proeven.’ De reacties op het duurzame aspect waren positief, maar het eetbare viel niet in de smaak. ‘Dat was een klap in mijn gezicht, want ik had lang in het lab gestaan. Na een korte pauze ben ik verder gaan zoeken naar biologisch afbreekbaar materiaal voor rietjes. Toen kwam ik bij plantenstengels uit. Hoe simpel kan het zijn?! Want "rietje", dat komt natuurlijk van riet.’ Uiteindelijk bleek stro de beste grondstof.
Liu startte een samenwerking met boeren die nu geld verdienen met hun reststroom stro. Na de graanoogst blijven de stengels achter op het land. Ze worden met de hand verzameld, gesneden en schoongemaakt. De rietjes worden gesteriliseerd, zodat ze voldoen aan de regels voor voedselveiligheid. Na gebruik kunnen de rietjes bij het gft-afval.

SDG’s op het netvlies

Om als bedrijf duurzame keuzes te maken heeft Liu de Sustainable Development Goals (SDG’s) op het netvlies. Straw by Straw zet zich in voor SDG 12 ‘Verantwoorde consumptie en productie’ en SDG 14 ‘Leven onder water’. ‘Voor elke stap in de supply chain kijken we naar de meest milieuvriendelijke en ethische processen, ook bij onze partners en leveranciers. Een aandachtspunt is nog het transport van de rietjes, dat willen we in de toekomst verduurzamen.’ Een andere manier om bij te dragen is dat iedere medewerker minimaal twee schoonmaakbeurten op het strand uitvoert. Ook ontwikkelde Liu de kledinglijn ‘No Fish Ever Trashed Your House’, waarmee ze bewustwording wil creëren rondom het plasticprobleem. De opbrengsten van de kleding worden gedoneerd aan starters en organisaties die zich inzetten om een oplossing te vinden voor plasticvervuiling.

Weg met de wegwerpmentaliteit

Tijdens gesprekken merkt Liu dat mensen wel openstaan voor duurzame producten, maar niet als het meer geld kost. ‘Mensen denken in eerste instantie aan hun portemonnee. Maar we moeten inzien dat alles wat heel goedkoop lijkt, niet zo goedkoop is als we soms denken. Er zijn milieukosten waar we met zijn allen voor opdraaien. Dat zie je misschien niet direct, maar we betalen het wel. Later, of in een andere vorm. Denk aan gemeentebelastingen en kosten voor de schoonmaak van sigarettenpeuken of wegwerpflesjes. En het bedenken van oplossingen voor milieuproblemen.’

De rol van de overheid en politiek is een belangrijk deel van de oplossing. Het verbod op wegwerpplastic helpt. ‘Dat zorgt ervoor dat de volumes voor milieuvriendelijke alternatieven stijgen, waardoor de kosten uiteindelijk lager worden. Een volgende stap is wat mij betreft een statiegeldsysteem voor kleine plastic flessen. Zo laat je zien dat het plastic waarde heeft en opnieuw als grondstof gebruikt kan worden.’

Om plastic rietjes uit de wereld te bannen, wil Liu de wegwerpmentaliteit aanpakken. ‘Als je kritiek op iets hebt of vindt dat iets anders moet, zorg dan voor een goed alternatief. Iets dat leuk is om te gebruiken. Verpakkingen zonder plastic, alternatieven voor wegwerp, het zijn dingen waar ik dagelijks mee bezig ben. Maar om iets te ontwikkelen wat produceerbaar, schaalbaar, betaalbaar en ook gebruiksvriendelijk is, is vaak wel lastiger dan ik van tevoren denk.’

Blijven innoveren

Liu krijgt regelmatig aandacht in de media. Wat brengt haar dat? ‘Het is leuk, maar ook nodig. Het is niet zo dat we er enorm veel nieuwe klanten door hebben, naar het zorgt zeker voor extra vertrouwen en bekendheid. Wij verkopen niet alleen maar een milieuvriendelijk product. Het is belangrijk om te laten weten waarom we dat doen. We zijn er om plasticvervuiling tegen te gaan.’

Straw by Straw blijft innoveren en gaat aan de slag met meer dan alleen rietjes. Dit najaar richt Liu zich op sigarettenpeuken. ‘Peuken zijn de grootste vervuiler die ik tegenkom bij clean-ups. Veel mensen denken dat een sigaret biologisch afbreekbaar is, maar het filter is van plastic. Het is moeilijk schoon te maken en schadelijk als dat in de natuur terechtkomt. Wij zijn begonnen met kleine stappen. Klein beginnen is beter dan niet beginnen. Het rietje is heel goed geweest om het gesprek te openen, maar uiteindelijk willen we innoveren in de markt van wegwerpproducten. We willen laten zien dat er goede duurzame alternatieven zijn en je niet altijd verpakkingen nodig hebt.’